စိတ္ဖိစီးမႈ ခံစားေနရသူမ်ား မွန္ကန္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္သာ ေျဖရွင္းရန္ လိုအပ္

စိတ္ဖိစီးမႈ ကိုေျဖရွင္းရာတြင္ မွားယြင္းေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေျဖရွင္း မိပါက ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳး မ်ားကို ခံစားရႏိုင္ေသာေၾကာင့္ မွန္ကန္စြာေျဖရွင္းရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ စိတ္ပညာ အသင္းမွ အလုပ္အမႈ ေဆာင္ တြဲဖက္ ပါေမာကၡ(ၿငိမ္း) ေဒၚသက္ထားဝင္း က အႀကံဳျပဳေျပာၾကားသည္။

စိ္တ္ဖိစီးမႈ ကို မွားယြင္းစြာေျဖရွင္းေသာ နည္းလမ္း မ်ားတြင္ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ မူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြဲျခင္း ၊ ေဒါသျဖင့္ တစ္စံုတစ္ရာ ကိုေပါက္ကြဲျခင္း၊ ေအာ္ေငါက္ျခင္း၊ ကေလးကို ႐ိုက္ျခင္း၊ မိမိကိုယ္ ကို မိမိအျပစ္ တင္ျခင္း၊ တစ္ေယာက္တည္းေနျခင္း တို႔ ပါဝင္ေၾကာင္းသိရသည္။


‘‘စိတ္ဖိစီးမႈကို မွားယြင္းစြာေျဖရွင္း တဲ့ နည္းလမ္းေတြကို သံုးမိရင္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြ ကို ခံစား ရႏုိင္ပါ တယ္။ အရက္ေသာက္ရင္ အရက္စြဲမယ္။ မူးယစ္ေဆးသံုးရင္ လည္း မူးယစ္ေဆး စြဲမယ္။ ကေလး ကို႐ိုက္ရင္ ကေလး ခံစားရမယ္။ တစ္ေယာက္ေယာက္ကိုေအာ္ရင္ အဲဒီသူက ကိုယ့္ကိုျပန္ေအာ္မယ္။ 
 ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ ကို မွန္ကန္စြာေျဖရွင္းဖို႔ လုိပါတယ္။”ဟု ေဒၚသက္ထားဝင္း ကေျပာသည္။


စိတ္ဖိစီးမႈ ကိုေျဖရွင္းရန္ အခ်ိန္ကို စီမံခန္႔ခြဲျခင္း၊ သီခ်င္း နားေထာင္ျခင္း၊ သူငယ္ခ်င္း အေပါင္းအသင္း မ်ားထံ မိမိ ခံစားခ်က္ ကို ရင္ဖြင့္ စကားေျပာၾကားျခင္း၊ ဝတၳဳဖတ္ျခင္း၊ စာေရးျခင္း၊ ရယ္စရာ ႐ုပ္ရွင္ၾကည့္ျခင္း၊ တရား ထုိင္ျခင္း၊ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ျခင္းတို႔ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။


 
စိတ္ဖိစီးမႈ (stress) ကို ျဖစ္ပြားေစေသာ အေၾကာင္း တရား(stressor)ေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္ေပၚႏုိင္ၿပီး အဆိုပါ အေၾကာင္းတရား အခ်ိဳ႕မွာ ဘဝ တြင္ တစ္စံုတစ္ရာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္သြားႏိုင္သည့္ အလုပ္ျပဳတ္ျခင္း၊ အလုပ္ မရွိ ရာမွ အလုပ္ရျခင္း၊ ရာထူး ထိုးက်ျခင္း၊ ရာထူး တက္ျခင္း၊ စီးပြား ပ်က္စီးျခင္း၊ အိမ္ေထာင္က်ျခင္း၊ အိမ္ေထာင္ပ်က္ ျခင္း စသည့္တို႔ အပါအဝင္ မည္သည့္ေျပာင္းလဲျခင္း တစ္စံုတစ္ရာ မဆို စိတ္ဖိစီးမႈ ကိုျဖစ္ေပၚႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။

၎ အျပင္ လိုခ်င္တာ မရျခင္း၊ ရတာကို မလိုျခင္း၊ လိုခ်င္သည့္ အရာမွာ ႏွစ္ခုထက္ ပိုၿပီး ေရြးခ်ယ္ရခက္ျခင္း၊ လို ခ်င္သည့္ အရာမ်ားျပားေနျခင္း တို႔မွာ စိတ္ဖိစီးမႈ ကို ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္ သကဲ့သို႔ အလုပ္ မ်ားလြန္းျခင္း၊ တသမတ္တည္း အလုပ္ တစ္ခုတည္း ကို အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ လုပ္ေနရျခင္း၊ စိတ္ဒဏ္ရာ ရျခင္း၊ ျပင္း ထန္ေသာ စိတ္ဒုကၡ မ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ ႔ရပါကလည္း စိတ္ဖိစီးမႈ ကို ခံစားေစႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။

‘‘စိတ္ ဖိစီးမႈကို ႀကံဳရတာမွာ  တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္တူမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႀကံဳေတြ႔ရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ကိုယ္ ရည္ ကိုယ္ေသြးေပၚ မူတည္ၿပီး ကြာျခားပါတယ္။ Social Support လို႔ေခၚတဲ့ ဆက္ဆံေရးေထာက္ပံ့ ကူညီ မႈျဖစ္တဲ့ အိမ္မွာ ကိုယ့္ အိမ္ေထာင္ဖက္ က ဝိုင္းကူ လုပ္ေပးတာ၊ ေဆြမ်ိဳး အသိုင္းအဝိုင္း၊ သူငယ္ခ်င္းေတြ ရဲ႕ ကူညီ အားေပး မႈေတြ႔ ရတာ ကလည္း စိတ္ဖိစီးမႈကိုေလ်ာ့ေစ ပါတယ္။’’ဟု ေဒၚသက္ထားဝင္း က ဆက္ေျပာ သည္။

စိတ္ ဖိစီးမႈေၾကာင့္ stress reaction ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ၿပီး စိတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာ(Psychological)တြင္ တံု႔ျပန္မႈ၊ ရုပ္ပိုင္း ဆုိင္ရာ (Physical)တံု႔ျပန္မႈ၊ အျပဳအမူပိုင္း ဆိုင္ရာ (Behavioural) တို႔တြင္ တုံ႔ျပန္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚ လာေစႏုိင္ေၾကာင္း၊ 

႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ အရ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ကိုယ္လက္ေတာင့္တင္းျခင္း စသည္တို႔ျဖစ္ႏုိင္ၿပီး စိတ္ပို္င္း ဆုိင္ရာ အရ စိတ္ ပူပန္ျခင္း၊ စိတ္မေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း၊ အာ႐ံုစူးစိုက္၍မရျခင္း၊ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း၊ အား ငယ္ျခင္း၊ ေဒါသထြက္ျခင္း စသည္ တုိ႔ ျဖစ္ေပၚႏုိင္ကာ အျပဳ အမူပိုင္း ဆုိင္ရာ အရ ေႏွးေကြးစြာ လုပ္ေဆာင္ျခင္း ၊ အမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံ ရာ တြင္ မူလ အ တိုင္း မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ရန္လုိျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ျခင္းတုိ႔ျဖစ္လာႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။

မိမိ ကိုယ္တုိင္ ၏ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မႈ စြမ္းရည္(Control )၊ ဝင္ေငြရေသာ အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ ပါက အိမ္မႈကိစၥမ်ား တစ္ ဖက္၊ အလုပ္ တစ္ဖက္ႏွင့္ မႏိုင္ မနင္းျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ႀကိဳတင္ ခန္႔မွန္းျခင္း(Preditability)ႏွင့္ လက္ ရွိျဖစ္ေပၚေန ေသာ ပင္ပန္းမႈ မ်ားသည္ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ ရွိသည္ဟု အဓိပၸာယ္ေဖာ္ သိရွိမႈ (Interpretation) တုိ႔ေၾကာင့္ လည္း စိတ္ဖိစီးမႈ (stress) ကို ေလ်ာ့ပါးေစႏုိင္ေၾကာင္းသိရသည္။


ရန္ကုန္၊ ဇန္နဝါရီ(၇) ရက္။
ေႏြဦးလင္း(ျမစ္မခ)
 http://myitmakhamediagroup.com/news/health-news/6072/