ဂ်ာမဏီ နဲ႔ အေမရိကန္ တို႔ ဘာသာေရးေၾကာင့္ အေမွာင္ခ်ထားခဲ႔တဲ႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အိုင္းစတိုင္း

လူ တစ္ေယာက္ ၏ အသိဥာဏ္ႏွင့္ ယွဥ္၍ ဘာသာ တရား ကိုးကြယ္ မႈ႕ကဲြျပားၾကေလသည္။

အဲလ္ဘတ္အိုင္းစတိုင္း ကို ဂ်ာမဏီ ႏိုင္ငံ အမ္းၿမိဳ႕မွာ( 1879 ) ခုႏွစ္ မတ္လ ( 14 ) ရက္ေန႔တြင္ ဖြားၿမင္ ခဲ႔ပါ သည္္။ သူဧ။္ မိဘ မ်ားသည္ ရဟူဒီ ( ဂ်ဴးလူမ်ဳိး ) ႏြယ္ဖြားမ်ား ၿဖစ္ၾကၿပီး လွ်ပ္စစ္ ပစၥည္း အေရာင္း၀ယ္လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ခဲ႔ၾကေလသည္။

အိုင္းစတိုင္း သည္ ငယ္စဥ္ ကေလးဘ ၀တြင္ အလြန္ ထံုထိုင္းေလးလံရံုသာ မက စကားလည္း နည္းလွ ေလ သည္။ အၿခား ကေလးမ်ားလို ေဆာ႔ကစားၿခင္း မရွိပဲ တစ္ေယာက္ တည္း ေတြးေန ေငးေန တက္သည္။ 

မူလတန္း စတက္သည္႔ အခါတြင္ လည္း ဥာဏ္ထိုင္းသည္ ဟု ဆရာ မ်ားဧ။္ မွတ္ခ်က္ေပး ၿခင္းကို ခံရေလ သည္။ သို႔ေသာ္ သူသည္ အသက္ ( 6 ) ႏွစ္သား အရြယ္တြင္ တေယာ ထိုးၿခင္း ကို စတင္ သင္ၾကားေနၿပီ ၿဖစ္ၿပီး ဂီတ ကိုလည္း ၿမတ္ႏိုး တန္ဖိုး ထားတက္ေနၿပီ ၿဖစ္သည္။

သူသည္ သခ်ၤာဘာသာရပ္ တြင္ အလြန္ ညံ႕ဖ်င္းၿပီး ေခါမ ႏွင္႔ လက္တင္ ဘာသာ သင္ၾကားရာမွာ လည္း စိတ္၀င္စားမႈ မရွိခဲ႔ေခ်။ သူ႔ကို ဦးေလးၿဖစ္သူ Jakob က အကၡရာ သခ်ၤာ ႏွင္႔ ဂ်ီၾသေမႀတီ သေဘာတရားမ်ားကို နားလည္ေအာင္ ရွင္းၿပေပးခဲ႔သည္႔ အတြက္ အိုင္းစတိုင္း သည္ သခ်ၤာ ဘာသာ ကို ဆရာ မ်ား အံ႕ၾသေလာက္ သည္ အထိ ထူးခၽြန္လာခဲ႔ၿပီး ပညာ ဆက္လက္ သင္ၾကား ႏိုင္ခဲ႔ေလသည္။


အိုင္းစတိုင္း သည္ကား ၂၀-ရာစု အေစာပိုင္း အဏုျမဴစြမ္းအင္ က႑ ၏ ဖခင္ႀကီးေပတည္း။ ရုပ္ျဒပ္ တို႔သည္ အလင္းေရာင္ ၏ အလ်င္ႏႈန္း နီးပါး ခုန္ပ်ံ လႈပ္ရွားျပီ ဆိုလွ်င္ ထိုျဒပ္၏ အေလးခ်ိန္ ပမာဏႏွင့္ အလင္း၏ အျမန္ႏႈန္း ႏွစ္ထပ္ေျမႇာက္ကိန္းႏွင့္ ညီမွ်ေသာ အံ႔မခန္း စြမ္းအားကို ထုတ္လႊတ္ႏိုင္သည္ ဟူေသာ သေဘာ ကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိ ခဲ့သူ အာဂ ပညာရွင္ႀကီးေပတည္း။ 

သူေျပာေသာ ရုပ္ျပ ပစၥည္း၏ အေသးအမႊား ဆံုး အရြယ္အစား မွာ ပရမာ အဏုျမဴျဖစ္သည္။ အဏုျမဴ သည္ ျမဲ သည္၊ မျပိဳကြဲ မပ်က္စီးႏိုင္ ဟူေသာ နိယာမ အယူအဆ ကို လက္ေတြ႔ျဖိဳခြဲ ျပိဳလဲေစသူျဖစ္သည္။

သူ႔လို လူမ်ဳိး က အနာဂတ္ ဗုဒၶသာသနာအေရး ကို မည္သည့္ အေၾကာင္း တရားမ်ားေၾကာင့္ ေဟာကိန္း ထုတ္ ခဲ့ သည္ ကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔ အတိအက် မသိရေသာ္လည္း သိပၸံပညာရွင္တို႔ မည္သည္ သူတို႔ေတြ႔ရွိသည့္ သဘာ၀ တရား မ်ားကို ဆရာစား မခ်န္ မကြယ္မေထာက္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာျပတတ္ေသာ ဓေလ့စရိုက္ ကိုကား ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါသည္။

အဲလ္ဘတ္အိုင္းစတိုင္း ရဲ႕ ၁၉၀၅ ခုႏွစ္၌ ထုတ္ေဖာ္ တင္ျပခဲ့တဲ့ အထူး ရက္လတီဗတီ (Special Relativity) သီအုိရီ တြင္ အလင္းအလ်ဥ္ ကို စၾကဝဠာ ဆုိင္ရာ ကိန္းေသ အလ်ဥ္ အျဖစ္ သတ္မွတ္ ခဲ့တယ္။ 

ရာစုႏွစ္ တစ္ခုၾကာမွ် အထိ စိန္ေခၚ စမ္းသပ္မႈေတြကို ခံႏုိင္ရည္ ရွိခဲ့တဲ့ တစ္ေလာကလံုး ဆုိင္ရာ နိယာမ အျဖစ္ ရပ္တည္ ခဲ့တယ္။ စၾကဝဠာ နဲ႔ စၾကဝဠာ အတြင္းရွိ ျဖစ္ပ်က္မႈ အရာရာ အတြက္ ႐ူပေဗဒ ဆုိင္ရာ စံႏႈန္း သတ္မွတ္ခ်က္ တစ္ခုအျဖစ္ တည္ရွိခဲ့တယ္။ 

အမႈန္ အရွိန္ေပးစက္ႀကီး တည္ရွိရာ ဂ်ီနီဗာၿမိဳ႕မွ ဂရန္ဆက္ဆုိ ၿမိဳ႕ အထိ မုိင္ ၅၀၀ ရွည္လ်ား တဲ့ ေျမေအာက္ လုိဏ္ေခါင္း ထဲမွာ ႏူထရီႏုိ ေရာင္စဥ္တန္း ၁၅,၀၀၀ ကို ပစ္လႊတ္ၿပီး ၃ ႏွစ္ စမ္းသပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္တယ္။ 

အလင္း အလ်ဥ္ က တစ္စကၠန္႔ ကို ၂၄၀,၀၀၀ မုိင္ဝန္းက်င္ လ်င္ျမန္စြာ ေျပးလႊားႏုိင္တယ္။

ထို စမ္းသပ္ခ်က္ ကို လုပ္ကိုင္ေနရင္း ဗုဒၶေဟာၾကားခဲ႔ေသာ စၾကဝဠာ အနႏၲႏွင့္ အဆံုးအစ မရွိေသာ စၾကာဝ႒ာေတြ အေၾကာင္းကို လက္ခံယံုၾကည္လာေလသည္။

အက္တမ္ ထက္ ေသးငယ္ေသာ အနုျမဴ ကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ႔ေသာ အိုင္းစတိုင္း ဟာ အိႏၵိယမွ ထုတ္ေဝခဲ႔ေသာ စာအုပ္မ်ား မွ လြန္ခဲ႔ေသာ ႏွစ္ေပါင္း၂၀၀၀ေက်ာ္ က အနုျမဴထက္ အဆသန္းေပါင္း မ်ားစြာ ေသးငယ္ေသာ အက္တ မ္အမႈန္ေလးမ်ားကို မွန္ေျပာင္း မပါပဲ ဗုဒၶ ရဲ႕ ရဲဝံ႔ေသာ ထုတ္ေဖာ္ခ်က္ႏွင့္ သူရဲ႕ စမ္းသပ္ခ်က္ ဟာ ထပ္တူ က်ေနေလသည္။

အိုင္းစတိုင္း ၏ အဆို-
အနာဂတ္ ကာလ၏ ဘာသာတရား ကား သဘာ၀ေလာကဓာတ္ တစ္ခြင္လံုး အတြက္ အေျဖေပးႏိုင္စြမ္း ရွိ္ေသာ အယူ၀ါဒ တစ္ရပ္သာ ျဖစ္လိမ့္မည္။ အႏွီ ဘာသာတရား သည္ ပုဂၢလ ဓိ႒ာန္ အယူ အဆျဖင့္ ဖန္တီး တီထြင္ ထားေသာ ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရားႏွင့္ မသက္ဆိုင္ေစသင့္၊ 

တစ္ယူသန္ အစြဲအလမ္း မ်ားနဲ႔ ယင္းတို႔မွ ေပါက္ဖြား ခဲ့ေသာ က်ိဳးေၾကာင္းဆက္ ပညာကို လည္း ေက်ာ္လႊား လြန္ေျမာက္ ရလိမ့္မည္။ ထို ဘာသာတရားသည္ သဘာ၀ေလာကဓာတ္ (ရုပ္တရား)ႏွင့္ တစ္ကြ ၀ိညာဥ္ (အသိ-နာမ္) တရား တို႔ကို လႊမ္းျခံဳ၍ ဒိ႒ဓမၼ အားျဖင့္ အဓိပၸါယ္ျပည့္ ၀ေသာ ေပါင္းစပ္ ညီညြတ္မႈ ကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိူင္ စြမ္း ရွိရေပလိမ့္မည္။

 ဗုဒၶဘာသာသည္ ထို အရည္အခ်င္း မ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ ကို ေတြ႔ရ၏။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ သိပၸံပညာ ၏ လိုအပ္ခ်က္ မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္စြမ္း ရွိေသာ ဘာသာတရား တစ္စံု တစ္ရာ ရွိသည္ ဆိုပါလွ်င္ ထို ဘာသာ တရားကား ဗုဒၶဘာသာ ပင္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္" ' ဟု ရဲဝံ႔စြာ ဗုဒၶဘာသာ ကို ထုတ္ေဖာ္ခဲ႔ေလသည္။

ထိုသို႔ သက္မွတ္ခ်က္ ကို ဂ်ာမဏီ က လက္မခံခဲ႔ေပ။
၁၉၃၃ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ဟစ္တလာ အာဏာရလာသည့္ အခါတြင္ လူမ်ိဳးႀကီး ၀ါဒမ်ား ျပန္လည္ ေခါင္းေထာင္ လာသည့္ အတြက္ အိုင္းစတိုင္း သည္ အေမရိကန္ ကို အၿပီးအပိုင္ ထြက္ခြာသြားခဲ့ေလသည္။

သူသည္ အေမရိကန္ ပရင့္စတန္ တကၠသိုလ္တြင္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနရင္း ဒုတိယ ကမၻာစစ္ႀကီး အစပ်ိဳးေန ခ်ိန္ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္သမၼတ ဖရင္ကလင္ဒီ ႐ုစဗဲ့ ဆီသို႔ အဏုျမဴဗံုးႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတိေပးစာ ေရးသားခဲ့သည္။ 

သူ၏ စာေၾကာင့္ သမၼတ ႐ုစဗဲ့သည္ မန္ဟက္တန္ စီမံကိန္း ကို ေရးဆြဲၿပီး အဏုျမဴဗံုး ထုတ္လုပ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ သည္။

၎ အဏုျမဴဗံုး (သို႔) အက္တမ္ဗံုး ကို ထုတ္လုပ္နည္းသည္ အိုင္းစတိုင္း ၏ ကမၻာေက်ာ္ ညီမွ်ျခင္းျဖစ္သည့္ E=mc2 ဆိုသည့္ ျဒပ္ထု စြမ္းအင္ တူညီျခင္း နိယာမ တရားပင္ျဖစ္သည္။
 
သူသည္ စစ္ႀကီးျပီးသည့္ေနာက္တြင္ အဏုျမဴစြမ္းအင္ ကို ေကာင္းသည့္ ဘက္တြင္ အသံုးခ်ရန္ တိုက္တြန္း ခဲ့ေလသည္။ ထို႔ေနာက္ သူ၏ ေပါင္းစပ္ စက္ကြင္း သီအိုရီ ကို တင္ျပခဲ့သည္။ ထို သီအိုရီ သည္ ရွင္းလင္း လြယ္ကူမႈ မရွိသည့္ အတြက္ လူအမ်ား နားမလည္ခဲ့ေခ်။ 

ထို သီအိုရီကို ပို၍ ရွင္းလင္းလြယ္ကူေအာင္ ထပ္မံရွင္း မျပႏိုင္ခင္ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၁၈ ရက္ မနက္ ၁ နာရီ ၂၅ မိနစ္ တြင္ အိုင္းစတိုင္းသည္ ပရင္စတန္ ေဆး႐ံုႀကီးေပၚမွာ ေသဆံုးသြားခဲ့ေလသည္။

အိုင္းစတိုင္းေသဆံုးၿပီး အိုင္းစတိုင္း ရဲ႕ ဦးေႏွာက္ကို အလႊာလိုက္ ခဲြျခမ္း စိတ္ျဖာၿပီး ထူးျခားေသာ ဦးေႏွာက္ ပိုင္ရွင္ျဖစ္၍ အိုင္းစတိုင္း ၏ ဇနီးျဖစ္သူနွင့္ သား၂ေယာက္ အေမရိကန္ သိပၸံ ပညာရွင္မ်ား က ေခၚ ယူေမးျမန္းေသာ အခါ အိုင္းစတိုင္း သည္ ဂ်ာမဏီ မွာ ေနစဥ္ ကတည္းကပင္ ဗုဒၶဘာသာ ကို သက္ဝင္ ကိုးကြယ္ေနသူအျဖစ္ သိခဲ႔ရသည္။

ထို အေၾကာင္းအရာ ဂ်ာမဏီႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔က ကမာၻေက်ာ္ တစ္ဦးက ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျဖစ္ေနသည္ကို လူသိမည္ စိုး၍ ထို စံုစမ္းမႈ႕ကို အေမွာင္ ခ်လိုက္ေလေတာ့သည္။




သိုက္ဖြား

 Pan Chitthu