အိႏၵိယမွာ ဘာ့​ေၾကာင္​့ ဗုဒၶဘာသာ ကြယ္​ခဲ့ရပါသလဲ { Why Buddhism Deserted in India ... ? }

Why Buddhism Deserted in India ... ? 

In the era of the Buddha, India was regarded as a pioneer in many fields. India had an economic surplus, political stability and more importantly, a history of spiritual and intellectual innovation. India was viewed as a superpower similar to 21st century America. Buddhism was received with open hearts in other countries in Asia because of its origin in India.

Then why such a formidable culture lost in India?

Before the birth of the Buddha, Indian society had become self-centered (the intellectual class) and ritualistic (the masses). Buddhism provided a new organized form of religious Sangha, which preached a simple message of compassion in Päli, the language of laypeople. This ease and simplicity helped the extensive spread of Buddhism.

Causes of decline:

The decline of Buddhism has been attributed to various factors, especially the regionalisation of India after the end of the Gupta empire (320-650 CE), which lead to a competition with Hinduism and Jainism and the loss of patronage and donations; and the conquest and subsequent persecutions by Huns, Turks and Persians.

Patronage and religious dynamics:

Loss of patronage and donations:

In ancient India, regardless of the religious beliefs of their kings, states usually treated all the important sects relatively even-handedly. This consisted of building monasteries and religious monuments, donating property such as the income of villages for the support of monks, and exempting donated property from taxation. Donations were most often made by private persons such as wealthy merchants and female relatives of the royal family, but there were periods when the state also gave its support and protection. In the case of Buddhism, this support was particularly important because of its high level of organisation and the reliance of monks on donations from the laity. State patronage of Buddhism took the form of land grant foundations.

Religious convergence:

Buddhism’s distinctiveness diminished with the rise of Hindu sects. Though Mahayana writers were quite critical of Hinduism, the devotional cults of Mahayana Buddhism and Hinduism likely seemed quite similar to laity, and the developing Tantrism of both religions were also similar. Buddhist ideas, and even the Buddha himself, were absorbed and adapted into orthodox Hindu thought, while the differences between the two systems of thought were emphasized.




Internal social-economic dynamics:

According to some scholars such as Lars Fogelin, the decline of Buddhism may be related to economic reasons, wherein the Buddhist monasteries with large land grants focussed on non-material pursuits, self-isolation of the monasteries, loss in internal discipline in the sangha, and a failure to efficiently operate the land they owned. With the growing support for Hindusim and Jainism, Buddhist monasteries also gradually lost control of land revenue.

Reform in Hinduism:

Buddhism had dealt a heavy blow to Brahminical faith. Threatened with extinction, Hinduism started to re-organize itself. Attempts were now made to give up the complex system of rites and rituals and make Hinduism simple and attractive. The Hindus even came to accept the Buddha as a Hindu incarnation and accepted the principle of non-violence. This helped revive Hinduism and made it popular again. This took away the fragrance out of the flower of Buddhism. The decline of Buddhism became inevitable.

Lose of Royal Patronage:

In course of time Buddhism came to lose royal patronage. No king, worthy of note, came forward to sponsor Buddhism after Asoka, Kaniska and Harsavardhan. Royal patronage works magically for the spread of any faith. Absence of any such patronage for Buddhism came to pave the way for its decline in the end.

Emergence of Rajputs:

Emergence of the Rajputs became an important reason for the decline of Buddhism. Kings of such dynasties as Bundela, Chahamana, Chauhan, Rathore etc. were militant rulers and loved warfare. They could not tolerate the Buddhists for their message of non-violence. The Buddhists feared persecution from these Rajput rulers and fled from India. Buddhism became weaker and faced decline.

Patronage of Brahmanism:

In course of time there was the rise of the Brahminical faith once again. Pushyamitra Sunga, the Brahmin commander of the last Maurya ruler Vrihadratha, assassinated the king and founded the Sunga dynasty replacing the Maurya dynasty.

Role of Hindu Preachers:

Harsavardhan drove away the Brahmins from the religious council held at Kanauj. These Brahmins, under Kumarila Bhatta, fled to the Deccan. Under Bhatta’s leadership, Brahmanism staged a come-back. Adi Sankaracharya also revived and strengthened Hinduism. He defeated Buddhist scholars in religious discourses which were held in many places in course of his tour of the whole of India.

Wars and persecution:

Hun Invasions:

Chinese scholars travelling through the region between the 5th and 8th centuries, such as Faxian, Xuanzang, Yijing, Hui-sheng, and Sung-Yun, began to speak of a decline of the Buddhist Sangha in the north-west parts of Indian subcontinent, especially in the wake of the Hun invasion from central Asia. Xuanzang wrote that numerous monasteries in north-western India had been reduced to ruins by the Huns.

Mihirakula:

Mihirakula who ruled from 515 CE in north-western region (modern Afghanistan, Pakistan and north India), suppressed Buddhism as well. He did this by destroying monasteries as far away as modern-day Allahabad.

Turk-Mongol raids:

The image, in the chapter on India in Hutchison’s Story of the Nations edited by James Meston, depicts the Turkish general Muhammad Bakhtiyar Khilji’s massacre of Buddhist monks in Bihar. Khaliji destroyed the Nalanda and Vikramshila universities during his raids across North Indian plains, massacring many Buddhist and Brahmin scholars.

In the Gangetic plains, Orissa, north-east and the southern regions of India, Buddhism survived through the early centuries of the 2nd millennium CE. According to William Johnston, hundreds of Buddhist monasteries and shrines were destroyed, Buddhist texts were burnt by the Muslim armies, monks and nuns killed during the 12th and 13th centuries in the Gangetic plains region. The Islamic invasion plundered wealth and destroyed Buddhist images:

From 986 CE, the Muslim Turks started raiding northwest India from Afghanistan, plundering western India early in the eleventh century. Force conversions to Islam were made, and Buddhist images smashed, due to the Islamic dislike of idolarty. Indeed in India, the Islamic term for an ‘idol’ became ‘budd’.

— Peter Harvey, An Introduction to Buddhism

The north-west parts of South Asia fell to Islamic control, and the consequent take over of land holdings of Buddhist monasteries removed one source of necessary support for the Buddhists, while the economic upheaval and new taxes on laity sapped the laity support of Buddhist monks.

In the north-western parts of medieval India, the Himalayan regions, as well regions bordering central Asia, Buddhism once facilitated trade relations, states Lars Fogelin. With the Islamic invasion and expansion, and central Asians adopting Islam, the trade route-derived financial support sources and the economic foundations of Buddhist monasteries declined, on which the survival and growth of Buddhism was based. The arrival of Islam removed the royal patronage to the monastic tradition of Buddhism, and the replacement of Buddhists in long-distance trade by the Muslims eroded the related sources of patronage.

Islamic invasion and rule:

Ruins of Vikramashila

Muhammad Bin Bakhtiyar Khilji:

Vikramashila was destroyed by the forces of Muhammad bin Bakhtiyar Khilji around 1200. Many Buddhist monks fled to Nepal, Tibet, and South India to avoid the consequences of war. Tibetan pilgrim Chöjepal had to flee advancing Muslim troops multiple times, as they were sacking Buddhist sites.

Fall of Pala Dynasty by Muslim Invaders:

A major empire to support Buddhism, the Pala dynasty, fell in the 12th century, and Muslim invaders destroyed monasteries and monuments. According to Randall Collins, Buddhism was already declining in India by the 12th century, but with the pillage by Muslim invaders it nearly became extinct in India in the 1200s. In the 13th century, states Craig Lockard, Buddhist monks in India escaped to Tibet to escape Islamic persecution; while the monks in western India, states Peter Harvey, escaped persecution by moving to south Indian Hindu kingdoms that were able to resist the Muslim power.

Conquest of Turk Shah:

Brief Muslim accounts and the one eye witness account of Dharmasmavim in wake of the conquest during the 1230s talks about abandoned viharas being used as camps by the Turukshahs. Later historical traditions such as Taranathas are mixed with legendary materials and summarised as “the Turukshah conquered the whole of Magadha and destroyed many monasteries and did much damage at Nalanda, such that many monks fled abroad” thereby bringing about a demise of Buddhism with their destruction of the Viharas.
▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄

ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္ လက္ထက္ေတာ္ အခါက အိႏၵိယႏိုင္ငံသည္ နယ္ပယ္ အသီးသီး၌ ဆန္းသစ္တီထြင္ ေရွ႕တန္းေရာက္ေနသည္။ စီးပြားေရး အရလည္း အဆင္ေျပသည္။ ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္သည္ ။ ဘာသာေရးေတြးေခၚသစ္မ်ား၊ ဝိဇၨာသိပၸံ စိတ္ကူးသစ္မ်ား တီထြင္ႀကံဆ လာၾကေသာ အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ထိုေခတ္က အိႏၵိယကို ၂၁ ရာစု စူပါ ပါဝါ အေမရိကန္ႏွင့္ အလားတူ ျမင္ၾကည့္ႏိုင္သည္။ အိႏၵိယ မွ စတင္ခဲ့ေသာ ဗုဒၶဘာသာကို အာရွ တစ္လႊားႏိုင္ငံမ်ားမွ ဝမ္းပန္းတစ္သာ ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္။ ႏွစ္ႏွစ္ ကာကာ လက္ခံ က်င့္သံုးခဲ့ၾကသည္။

ဗုဒၶ ဘုရားရွင္ မေပၚေပါက္မီ ကာလက အိႏၵိယလူမႈ အသိုင္းအဝန္းသည္ ေၾကးရတတ္ လူတန္းစားကသာ လႊမ္းမိုးၿပီး ရိုးရာ ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မႈမ်ားသာ ႀကီးစိုးသည္။ ဗုဒၶ ဘုရားရွင္ ေပၚေပါက္ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ သံဃာေပၚေပါက္လာၿပီး ဗုဒၶ တရားေတာ္မ်ားကို လူအမ်ား နားလည္ေသာ ပါဠိဘာသာျဖင့္ ေဟာေျပာခဲ့ရာ ရွင္းလင္း လြယ္ကူၿပီး လူအမ်ား နားလည္ကာ ဗုဒၶဘာသာသည္လည္း တရစပ္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ခဲ့သည္။

(၁) ဗုဒၶဘာသာ က်ဆင္းရေသာ အေၾကာင္းမ်ား 

ဗုဒၶဘာသာ က်ဆင္းရျခင္းမွာ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည္။ အထူးသျဖင့္ ဂုပတားအင္ပါယာ (320-650 CE) ၿပိဳကြဲ အၿပီးေနာက္ပိုင္း ပေဒသရာဇ္ နယ္ပယ္အမ်ားအျပား ကြဲထြက္ကာ ဟိႏၵဴ၊ ဂ်ိမ္း ဘာသာမ်ားႏွင့္ အၿပိဳင္အဆိုင္ ျဖစ္လာေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထို၌ သာသနာ့ ဒါကာမ်ား မေပၚေပါက္ေတာ့သလို လွဴဒါန္းေထာက္ပံ့မႈမ်ားလည္း ဆံုးရႈံးကုန္သည္။ ထို႕ေနာက္ပိုင္း အိႏၵိယသည္ ဟန္မ်ား၊ တူရကီ မူဆလင္မ်ား ႏွင့္ ပါရွား မူဆလင္ မ်ား၏ က်ဴးေက်ာ္ သိမ္းပိုက္မႈမ်ား ခံခဲ့ရၿပီး ၎တို႔၏ ဖိစီးႏွိပ္စက္ မတရားအႏိုင္အထက္ျပဳမႈမ်ားေအာက္တြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္လည္း နာလံ မထူႏိုင္ေတာ့ေပ။


(၂) ဘာသာေရး ႏွင့္ သာသနာ့ ဒါယကာရႈေထာင့္
(၂-၁) ဗုဒၶဘာသသာ ႏွင့္ ဘုရင့္ အားေပးခ်ီးေျမွာက္မႈ 

ေရွးဦး အိႏၵိယ ဘုရင္မ်ားမွာ ၎တို႔ မည္သည့္ဘာသာ ကိုးကြယ္သည္ျဖစ္ေစ၊ တိုင္းျပည္၏ ဘာသာႀကီးမ်ားကို အညီအမွ် အားေပးေထာက္ပံ့သည္။ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦးမ်ား ေဆာက္လုပ္ေပးျခင္း၊ အခြန္ေတာ္ အခ်ိဳ႕စားေစျခင္း၊ အလွဴခံ ပစၥည္းမ်ားကို အခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးျခင္း စသည္မ်ားျဖင့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားအား ေထာက္ပံ့ေလ့ရွိသည္။ ထို႔အျပင္ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ သူေဌး သူၾကြယ္မ်ားမွ လွဴဒါန္းၾကသည္ လည္းရွိသည္။ မင္းစိုးရာဇာတို႔၏ ကေတာ္မ်ားမွ ကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္ၾကသည္လည္းရွိသည္။ တစ္ခါ တစ္ရံ ျပည့္ရွင္မင္း ကိုယ္တိုင္ သာသနာ့ဒါယကာ အျဖစ္ ခံယူသည္မ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ သံဃာ အစည္း အရံုးသည္ ႀကီးမားလွၿပီး ဒကာ ဒကာမမ်ားထံမွ လွဴဒါန္းမႈျဖင့္ ရပ္တည္ၾကရသည္ျဖစ္ရာ ၎တို႔၏ လွဴဒါန္းသည္မ်ားမွာ အေရးပါလွသည္။



(၂-၂) တူရာ စုျခင္း 

ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းလင္းေတာက္ပမႈသည္ ဟိႏၵဴ ကိုးကြယ္မႈမ်ား ျမင့္တက္လာသည္ႏွင့္ ေမွးမွိန္သြားသည္။ မဟာယာန က်မ္းျပဳဆရာမ်ားက ဟိႏၵဴ ဘာသာကို ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ေဝဖန္ခဲ့ၾကသည္ ဆိုသည္မွာ မွန္ သည္။ သို႕ေသာ္ မဟာယာန ဂိုဏ္းခြဲ အခ်ိဳ႕ ႏွင့္ ဟိႏၵဴ ဘာသာၾကား လူသာမန္မ်ား အတူတူ ဟု သတ္မွတ္သည္မ်ားရွိလာသည္။ အထူးသျဖင့္ ဂါထာ မ႑ာန္မ်ားကို လက္ခံ က်င့္သံုးၾကပံု၌ ႏွစ္ဘာသာလံုး ဆင္တူ သည္။ ဟိႏၵဴဝါဒ ႏွင့္ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာတို႔ၾကား ကြဲျပားမႈမ်ားကို မဟာယာန ဆရာေတာ္မ်ားက အထူးတစ္လည္ေထာက္ျပေနသည့္ၾကားမွပင္ ဗုဒၶ အေတြးအျမင္မ်ားမွာ ဟိႏၵဴ အယူဝါဒအတြင္း ဟိႏၵဴဝါဒ သဖြယ္ ပါရွိလာၿပီး ေနာက္ဆံုး ဗုဒ ၶရွင္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ ဟိႏၵဴ ဗိႆႏိုးနတ္ဘုရား၏ လူဝင္စား အျဖစ္ သြတ္သြင္းခံလိုက္ရသည္။

(၂-၃) လူမႈ စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈ 

လာ့စ္ ဖိုဂ်ီလင္ Lars Fogelin ကဲ့သို႔ေသာ ပညာရွင္မ်ား၏ ေထာက္ျပမႈ မ်ား၌ ဗုဒၶဘာသာ က်ဆင္းရျခင္း အေၾကာင္းရင္း မ်ားသည္ စီးပြားေရး အေၾကာင္းအရာႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေနသည္ ။ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း မ်ားမွာ အစိုးရေထာက္ပံ့ လွဴဒါန္းေငြႀကီးစြာရေသာ္လည္း ေငြေၾကးကိုင္တြယ္မႈ မရွိၾက ။ ၎တို႔ ဘာသာ သီးသန္႕ေနၾကသည္။ ၾကာေတာ့ သံဃာမ်ားၾကား အျမင္ မၾကည္လင္မႈမ်ား ျဖစ္လာသည္။ ေနာက္ဆံုး ေက်ာင္းတိုက္မ်ားမွာ ဖရိုဖရဲျဖစ္လာသည္။ တစ္ဖက္၌ ဟိႏၵဴ ဘာသာ ႏွင့္ ဂ်ိမ္း ဘာသာအေပၚ အားေပးလွဴဒါန္းမႈမ်ား တိုးလာေနစဥ္ ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းတိုက္မ်ားမွာ ၿပိဳကြဲ က်ဆံုးလာၾကသည္။

(၂-၄) ဟိႏၵဴဘာသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အက်ိဳးဆက္ 

ျဗဟၼဏ အယူဝါဒ၏ ထိုးႏွက္ခ်က္ေအာက္၌ ဗုဒၶဘာသာမွာ အထိနာသြားခဲ့ရသည္။ ကနဦးပိုင္း ေပ်ာက္ကြယ္လု နီးနီးထိ အေျခအေန နိမ့္က်သြားခဲ့ေသာ ဟိႏၵဴ ဝါဒသည္ ျပင္ဆင္မႈ တစ္ခ်ိဳ႕ႏွင့္ အတူ ေျပာင္းလဲလာသည္။ ရႈပ္ေထြးေပြလီေသာ ရိုးရာ ကိုးကြယ္မႈဓေလ့မ်ား ထံုးတမ္းမ်ားကို ျပင္ဆင္သည္။ ဟိႏၵဴ ဝါဒသည္ ရိုး ရွင္းၿပီး ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိေသာ သြင္ျပင္ျဖစ္လာသည္။ ဗုဒၶဘာသာအား ၿပိဳင္ဖက္အျဖစ္ ေတာက္ေလွ်ာက္သတ္မွတ္လာသည့္ အေျခအေနမွ ဗုဒၶ ၏ ေမတၱာအေျခခံ မူဝါဒမ်ားကို ဟိႏၵဴဝါဒ အျဖစ္ သြတ္သြင္းလိုက္ၾကသလို ဟိႏၵဴ နတ္ဘုရား လူဝင္စား အျဖစ္လည္း ဗုဒၶကို သတ္မွတ္လိုက္ၾကသည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ ဟိႏၵဴဝါဒသည္ ဗုဒၶဘာသာ၌ ပူးဝင္ကာ တစ္ဖန္ျပန္ေခါင္းေထာင္လာခဲ့သည္။ ယင္းမွသည္ ဗုဒၶဘာသာကို ပူးသတ္သလိုျဖစ္ကာ ဗုဒၶဘာသာ အစစ္အမွန္ ရနံ႕ေမႊးထံုမႈမ်ား ျပယ္လြင့္ခံရေတာ့သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ ကား အက်ဘက္သို႕ ဦးတည္သြားေတာ့သည္။ 


(၂-၅) ဒကာ ဒကာမ မရွိေတာ့သည့္ျပႆနာ

ဗုဒၶသာသနာ သက္တမ္း ၾကာရွည္လာသည့္ အခ်ိန္တြင္ ဒကာေတာ္ ေရေျမ႕ရွင္မ်ား မရွိသေလာက္ ရွားပါလာသည္။  Asoka အေသာက၊ ကာနစ္ရွကာ့ Kaniska ႏွင့္ ဟာရွာဗာဒမ္ Harsavardhan တို႔ေနာက္ပိုင္း ဗုဒၶဘာသာကို ခ်ီးေျမွာက္ေသာ ဧကရာဇ္မင္း ဟူ၍ မွတ္မွတ္ထင္ထင္ တစ္ေယာက္မွ မရွိေတာ့ေပ။ ေနာက္ပိုင္း မင္းမ်ားက ဓမၼတရားထက္ ဣဒၶိ မဟိဒၶိ ကို ဦးစားေပးခဲ့ၾကၿပီး ထိုအစြမ္းရွိေသာ ဘာသာတရားမ်ားဘက္ ဦးလွည့္သြားၾကသည္။ ယင္းသို႔ ဒကာေတာ္ ေရေျမ႕ရွင္မ်ား ဆံုးရႈံးမႈ ကလည္း အိႏၵိယ၌ ဗုဒၶဘာသာ ေပ်ာက္ကြယ္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ 


(၂-၆) ရတ္ဂ်္ပြတ္ ဘုရင္မ်ား ထြက္ေပၚလာမႈ 

ရတ္ဂ်္ပြတ္ ဘုရင္မ်ား ထြက္ေပၚလာမႈသည္လည္း ဗုဒၶဘာသာ က်ဆင္းမႈ၏ အေၾကာင္းရင္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ခဲ့ သည္။ ဘန္ဒီလာ Bundela, ခ်ဟာမာနာ Chahamana,ေခ်ာင္ဟန္ Chauhan, ရာသိုရီ Rathore, စေသာ မင္း မ်ားမွာ စစ္ေရး ခက္ထန္သူမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး ၎ မင္းမ်ား လက္ထက္ စစ္ပြဲမ်ားကို ခံုမင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုမင္းမ်ားက အၾကမ္းမဖက္၊ ေမတၱာဝါဒ ဗုဒၶဘာသာကို မႏွစ္ၿမိဳ႕ႏိုင္ခဲ့ၾကေပ။ ရတ္ဂ်္ပြတ္ ဘုရင္မ်ား၏ မတရားဖိႏွိပ္ အႏိုင္အထက္ျပဳ ခံရမည့္ေဘးမွ ဗုုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ထြက္ေျပး ခဲ့ရၿပီး အိႏၵိယမွ အေဝးသို႔ လြင့္ကုန္ၾကသည္ ။ ဤသို႕ျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာလည္း အားနည္းကာ အက်ဘက္ေရာက္ခဲ့ရသည္။

(၂-၇) ျဗဟၼဏဝါဒ ခ်ီးေျမွာက္ ဧကရာဇ္မ်ား 

ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းေတာက္စဥ္က ေမွးမွိန္သြားေသာ ျဗဟၼဏ ဝါဒ တစ္ဖန္ျပန္ေခါင္းေထာင္လာသည္။ ျဗဟၼဏ ဝါဒီ စစ္သူႀကီး ပူရွယမိထရ ဆြန္ဂါ့ Pushyamitra Sunga သည္ ေမာရိယ အင္ပါယာ၏ ေနာက္ဆံုးဧကရာဇ္ ဝရီဟာ့ဒရာ့သ Vrihadratha ကို လုပ္ႀကံကာ ဆြန္ဂါ့ မင္းဆက္ကို တည္ေထာင္လိုက္သည္။

(၂-၈) ဟိႏၵဴ ဘုန္းႀကီးမ်ား

ဟာရွာဗာဒမ္မွ ကန္ေနာ့ဂ်္ ၌ ညီလာခံ က်င္းပေနေသာ ျဗဟၼဏ မ်ားကို ေမာင္းထုတ္လိုက္သည္ ။ သို႕ေသာ္ ျဗဟၼဏ ကူမာရိလ ဘတၱ Kumarila Bhatta လက္ထက္တြင္ ျဗဟၼဏမ်ား ျပန္လည္ေခါင္းေထာင္လာသည္ ။ အဒီ ဆန္ကရာခ်ာယ Adi Sankaracharya လက္ထက္တြင္ ဟိႏၵဴဝါဒမွာ အားေကာင္းလာသည္။ ၎၏ "အတၱ" ဝါဒ ျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဆရာေတာ္မ်ား၏ "အနတၱ" ဝါဒ ကို အိႏၵိယ တစ္လႊား စကားအႏိုင္လု ေျပာဆိုၿပီး ဟိႏၵဴဝါဒကို အိႏၵိယ တစ္ႏိုင္ငံလံုး ျဖန္႕က်က္သြားႏိုင္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္၌ အက်ဘက္ေရာက္ေနေသာ ဗုဒၶဘာသာသည္ စကားေျပာ စြမ္းရည္ေကာင္းေသာ ဆန္ကရာခ်ာယ ၏ ထိုးႏွက္မႈေၾကာင့္ ေရနစ္ရာ ဝါးကူ ထိုးျဖစ္သြားခဲ့ရသည္။ 



(၃) စစ္ပြဲႏွင့္ မတရားဖိႏွိပ္မႈမ်ား
(၃-၁) ဟန္က်ဴးေက်ာ္မႈမ်ား 

ဗဟိုအာရွမွ ဟန္မ်ား က်ဴးေက်ာ္မႈမ်ားေၾကာင့္ အိႏၵိယ တိုက္ငယ္ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ား၌ ဗုဒၶဘာသာ သံဃာမ်ား က်ဆင္းခဲ့ရသည့္ အေၾကာင္းမ်ားကို ဖာရီွယန္ Faxian, ရႊန္က်င္း Xuanzang, ယိခ်င္း Yijing, ေဟြရွင္း Hui-sheng, ေရွာင္ယင္ Sung-Yun, စေသာ ၅ ရာစုမွ ၈ ရာစုၾကား အိႏၵိယ ဘုရားဖူးသြား တရုတ္ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ ခရီးသြား မွတ္တမ္းမ်ား၌ ေတြ႕ရသည္။ ဟန္ တို႔၏ ဖ်က္ဆီးမႈမ်ားေၾကာင့္ အိႏၵိယအေနာက္ေျမာက္ပိုင္းမွ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း မ်ားစြာ ပ်က္စီး ဆံုးရႈံးခဲ့ရသည္ဟု ရႊန္က်င္း မွ မွတ္တမ္းေရးခဲ့ သည္။

(၃-၂) မီဟီရာကူလာ 

သကၠရာဇ္ ၅၁၅ ၌ အိႏၵိယ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းေဒသ (ယေန႔ေခတ္ အာဖဂန္နစၥတန္၊ ပါကစၥတန္ ႏွင့္ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္း) ကို ႀကီးစိုးခဲ့ေသာ မီဟီရကူလ ဧကရာဇ္ Mihirakula သည္ ဗုဒၶဘာသာ ကို ဖိႏွိပ္ခဲ့သည္။ ၎မွ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို ဖ်က္ဆီးခဲ့ရာ ယေန႔ေခတ္ အလႅာဟ္ဘတ္ အထိ ေဝးကြာေသာေနရာမ်ားမွ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားပင္ ပါဝင္ခဲ့သည္။

(၃-၃) တာ့ခ္-မြန္ဂိုလ္ မ်ား၏ က်ဴးေက်ာ္မႈမ်ား 

တူရကီဗိုလ္ခ်ဳပ္ မိုဟာမဒ္ ဘတ္တီယာ ေခလ္ဂ်ီ Turkish general Muhammad Bakhtiyar Khilji သည္ ဘီဟာ တြင္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားကို ရက္ရက္ စက္စက္ အစုအၿပံဳလိုက္ သတ္ပစ္ခဲ့သည္။ ၎၏ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္း တစ္လႊားအား က်ဴးေက်ာ္မႈမ်ား အတြင္း နာလႏၵ ႏွင့္ ဝိကရမ္ရွီလ တကၠသိုလ္မ်ားကို ဖ်က္ဆီးကာ ဗုဒၶဘာသာ ႏွင့္ ျဗဟၼဏ က်မ္းတတ္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို အစုအၿပံဳလိုက္ သတ္ပစ္ခဲ့သည္။

ဂဂၤါျမစ္ဝွမ္းလြင္ျပင္မ်ား၊ ၾသရိသ၊ အိႏၵိယ အေရွ႕ေျမာက္ ႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းေဒသ မ်ား၌ ဗုဒၶဘာသာသည္ ဒုတိယေထာင္စုႏွစ္၏ အေစာပိုင္း ရာစုႏွစ္မ်ားအထိ တည္ရွိခဲ့သည္။ ဝီလီယံ ဂြ်န္စတန္ William Johnston ၏ အဆိုအရ ၁၂ ႏွင့္ ၁၃ ရာစုမ်ားၾကားအတြင္း ဂဂၤါျမစ္ဝွမ္းလြင္ျပင္၌ မူဆလင္ စစ္တပ္မ်ားက ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား၊ ဘုရားေစတီ ပုထိုးမ်ား၊ ဗုဒ ၶက်မ္းစာမ်ားကို မီးရႈိ႕၊ ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကသည္။ အစၥလမၼစ္ က်ဴးေက်ာ္မႈအတြင္း ဗုဒၶဘာသာ တို႔၏ စီးပြားဓန မ်ားလည္း ပ်က္သုန္း ခဲ့ရသလို ဗုဒၶဘာသာ ရုပ္ပြားေတာ္မ်ားလည္း ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရသည္။

၉၈၆ မွ စ၍ တာ့ခ္မူဆလင္မ်ား အိႏၵိယကို အာဖဂန္နစၥတန္ဖက္က စတင္က်ဴးေက်ာ္လာၾကသည္။ ၁၁ ရာစု အေစာပိုင္းတြင္ အိႏၵိယ အေနာက္ပိုင္းကို က်ဴးေက်ာ္ သိမ္းပိုက္လိုက္သည္။ အစၥလာမ္ဘာသာ သို႕ အဓမၼကူးေျပာင္းေစျခင္းမ်ား ျပဳခဲ့ၾကသည္။ အစၥလာမ္ဝါဒ အရ ရုပ္တု ကိုးကြယ္မႈကို မႏွစ္ၿခိဳက္သည္ ၿဖစ္ရကား  ဗုဒၶ ရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို ရိုက္ခ်ိဳး ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကသည္။ အိႏၵိယတြင္ "ရုပ္ပြားေတာ္" ဟူေသာ စကားလံုးသည္ အစၥလမၼစ္ အသံုးအႏႈန္းအားျဖင့္ "ဘတ္" ဟူ၍ ျဖစ္လာသည္။

 ပီတာ ဟာေဗး (ဗုဒၶဘာသာ မိတ္ဆက္ မွ) Peter Harvey, An Introduction to Buddhism

ေတာင္အာရွ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားသည္ မူဆလင္မ်ား လက္ေအာက္ က်ေရာက္သြားသည္။ တစ္ဆက္တည္း မူဆလင္မ်ားက ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားပိုင္ ေျမမ်ားကို သိမ္းလိုက္သည္တြင္ ယင္းေျမမ်ားအား မွီခို ဗုဒၶဘာသာမ်ား ေျမယာမဲ့ သြားသည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားကို အခြန္ အမ်ိဳးမ်ိဳးလည္း ေကာက္ခံသည္။ ဤတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားမွာ ပစၥည္းေလးပါး ဒါယကာ မရွိျဖစ္ရေတာ့သည္။

အလယ္ေခတ္က အိႏၵိယ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္း၊ ဟိမဝႏၲာေဒသမ်ား ႏွင့္ ဗဟို အာရွႏွင့္ နယ္ျခင္းစပ္ေဒသမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာ အေျချပဳ ကုန္သြယ္မႈဓေလ့ ရွိခဲ့သည္ဟု လာ့စ္ ဖိုဂ်ီလင္မွ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ မူဆလင္မ်ား က်ဴးေက်ာ္ ဝင္ေရာက္ၿပီး နယ္ေျမခ်ဲ႕ထြင္ေသာ အခါ ဗဟို အာရွသားမ်ားက အစၥလာမ္ သို႔ ကူးေျပာင္းသြားၾကသည္။ ကုန္သြယ္မႈ ဓေလ့လည္း ပ်က္သြား သလို ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းတိုက္ႀကီးမ်ား၌ အေျခခံေသာ စီးပြားေရးသည္လည္း ဆုတ္ယုတ္သြားသည္။ 

တစ္ဆက္တည္း ေက်ာင္းတိုက္မ်ား စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈႏွင့္အတူ ယင္း အေပၚမူတည္ေနေသာ ဗုဒၶဘာသာပါ က်ဆင္းလာသည္။ အစၥလာမ္ အုပ္စုိးမႈျဖစ္လာေသာအခါ ဗုဒၶဘာသာအား ခ်ီးေျမွာက္ေသာ ဒကာေတာ္ေရေျမ႕ရွင္ပါ ေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္။ ယခင္ကုန္သြယ္မႈမ်ားအစား မူဆလင္တို႔၏ နယ္ေဝးကုန္သြယ္မႈမ်ားက အစားထိုးလိုက္သည့္အခါ ဗုဒၶဘာသာအား ရပ္တည္ႏိုင္သည့္ ရင္းျမစ္ မွန္သမွ် ေပ်ာက္ဆံုးသြားေတာ့သည္။

(၄) မူဆလင္ က်ဳးေက်ာ္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ား 
(၄-၁) မိုဟာမက္ ဘင္ ဘတ္ခ္တီယာ ေခလ္ဂ်ီ 

၁၂၀၀ ဝန္းက်င္တြင္ မိုဟာမက္ ဘင္ ဘတ္ခ္တီယာ ေခလ္ဂ်ီ Muhammad Bakhtiyar Khilji မွ ဝီကရမ္ရွီလ ကို ဖ်က္ဆီး လိုက္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး အမ်ားအျပား နီေပါ၊ တိဗက္ ႏွင့္ အိႏၵိယေတာင္ ပိုင္း သို႔ ထြက္ေျပးရသည္။ တိဗက္ ဘုရားဖူး ခ်ိဳဂ်ိေပါ Chöjepal သည္ မူဆလင္ စစ္တပ္မ်ားက ဗုဒၶဘာသာနယ္ေျမမ်ားကို ဖ်က္ဆီးေနသည္ႏွင့္ ႀကံဳသျဖင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ထြက္ေျပးခဲ့ရသည္။

(၄-၂) ပါလမင္းဆက္ ပ်က္သုန္းကာ မူဆလင္ က်ဴးေက်ာ္သူမ်ားေအာက္ ေရာက္ရွိျခင္း

၁၂ ရာစုတြင္ ဗုဒၶဘာသာ အား အဓိက ေထာက္ပံ့ခ်ီးေျမွာက္ေသာ ပါလမင္းဆက္ ၿပဳတ္က်ၿပီး မူဆလင္မ်ားက ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား၊ ဘုရားေစတီ ပုထိုးမ်ားကို ဖ်က္ဆီးသည္။ ရန္ေဒါလ္ေကာလင္းစ္ Randall Collins ၏ အဆိုအရ ဗုဒၶဘာသာသည္ ၁၂ ရာစု မတိုင္မီကပင္ က်ဆင္းေနခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ 

သို႔ေသာ္ ၁၂၀၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ား၌ မူဆလင္မ်ား က်ဴးေက်ာ္ ဝင္ေရာက္လာေသာအခါ ဗုဒၶဘာသာ မွာ ေပ်ာက္ ကြယ္ လုလု အေျခအေနထိ ဆိုက္သြားခဲ့သည္။ ၁၃ ရာစုတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားမွာ မူဆလင္မ်ား၏ ဖိစီးႏွိပ္စက္ မတရားအႏိုင္က်င့္မႈမွ လြတ္ေျမာက္ရန္ တိဗက္ သို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရသည္။ ယင္းအခ်ိန္ အိႏၵိယအေနာက္ေျမာက္ပိုင္းမွ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားမွာ မူဆလင္ အင္အားႀကီးထြားမႈကို ႀကံ့ႀကံ့ခံေနႏိုင္ေသာ အိႏၵိယေတာင္ပိုင္း ဟိႏၵဴျပည္မ်ားသို႔ ထြက္ေျပးကာ မူဆလင္ တို႔၏ ဖိစီးႏွိပ္စက္မႈမွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ၾကသည္ဟု ပီတာ ဟာေဗး က ဆိုခဲ့သည္။

(၄-၃) တာ့ခ္ရွား တို႔၏ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္မႈ 

မူဆလင္ မွတ္တမ္းမ်ားႏွင့္ ဓမၼစမာဗင္ Dharmasmavim ၏ မ်က္ျမင္သက္ေသ မွတ္တမ္း၌ ၁၂၃၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ား၌ ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းေတာ္မ်ား၌ တာ့ခ္ရွား Turk Shah မ်ား စခန္း ခ်ခဲ့ပံုမ်ားကို ေဖာ္ျပထားသည္ ကိုေတြ႕ ရသည္။ တာ့ခ္ရွားတို႕သည္ မာဂဓ တစ္တိုင္းလံုးကို ေအာင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားစြာကို ဖ်က္ဆီးခဲ့ကာ အထူးသျဖင့္ နာလႏၵ တကၠသိုလ္၌ အႀကီးအက်ယ္ ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္တြင္ သံဃာအမ်ားအျပား အိႏၵိယျပင္ပသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ရသည္။ ဤသို႔ မူဆလင္မ်ား၏ ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးမ်ားအား ဖ်က္ဆီးမႈက အိႏၵိယ ၌ ဗုဒၶဘာသာ ပ်က္သုန္းမႈသို႕ ဆိုက္ေရာက္သြားေစခဲ့သည္။ 

https://www.herencyclopedia.com/2017/03/03/why-buddhism-deserted-in-india/amp/

ဘာသာျပန္ — Thant Zin Htut
Credit to က်ီးသဲအ႐ွင္​
ဓမၼမိတ္​​ေဆြအ​ေပါင္​း လာမည္​့​ေဘး ​ေဝးၾကပါ​ေစ…
ထိမည္​့ခလုတ္​ ဆုတ္​ပါ​ေစ…ကပ္​ႀကီးသံုးပါးမွာလည္​း ​ေက်ာ္​ႏိုင္​နင္​းႏိုင္​ၾကပါ​ေစ…

ၾကံတိုင္​း​ေအာင္​ ​ေဆာင္​တိုင္​း​ေျမာက္​ႏိုင္​ၾကပါ​ေစ…

အ႐ွင္ပညာသာမိ【ဗုဒၶလက္ေဆာင္】

Share...ျခင္းအားျဖင့္…ကုသိုလ္ယူလို႔ရပါတယ္။