လူဦးေရ ၆ သန္းေက်ာ္သာ ရွိျပီး ေျမျပန္႕နည္းပါး ေတာင္ေတြ ေပါတဲ့ ကုန္းတြင္းပိတ္ နိုင္ငံငယ္ေလး ဟာ
အျမန္ဆုံး တိုးတက္လာတာ အံ့မခန္းပါပဲ။
ေနာက္ဆုံး က်န္ရွိေနတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ နိုင္ငံငယ္ေလး တစ္ခုေပမယ့္ အဓိက အားေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံျခား export၊ ဘီလီယံခ်ီ တန္တဲ့ အေျခခံ အေဆာက္အဦးေတြျဖစ္တဲ့ က်ည္ဆံရထားလမ္း နဲ႕ အျမန္ လမ္းမၾကီးမ်ား၊ ေရအား လွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ ထူျခား ေျပာင္ေျမာက္တဲ့ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈႏႈန္းကို ထိန္းထားႏိုင္ခဲ့ တယ္။
ဘီလီယံခ်ီ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြကို တရုတ္၊ ထိုင္း နဲ႕ ဗီယက္နမ္ တို႕မွ ရရွိခဲ့တယ္ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာေတာ့ ႏိုင္ငံျ
ခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ လာမယ့္ ႏုိင္ငံေတြ မ်ားလွေပမယ့္ ဟိုဟာ ေကာင္းႏိုးႏိုး ဒီဟာ ေကာင္းႏိုးႏိုး နဲ႕ ခ်ီတုံ ခ်တုံျဖစ္ျပီး တစ္ကယ္ေကာင္းတဲ့ ကိုရီးယား samsung ရဲ႕ ၄.၅ ဘီလီယံတန္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတာ့ လြဲခဲ့ရ တယ္။
လာအို ဟာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေပၚမွာ အသက္႐ႈ မွားေလာက္ေအာင္ ရည္မွန္းခ်က္ၾကီးေတြ ရွိတယ္။ အမ်ဳိးသား တံဆိပ္ထဲမွာ ဆန္စပါး နဲ႕အတူ ေရကာတာၾကီး တစ္လုံးပုံပါ ထည့္ထားတဲ့ အထိပဲ။ ႏိုင္ငံတြင္း ဆည္ၾကီး ၁၃ လုံး ေဆာက္ထားျပီး ေနာက္ထပ္ အလုံး ၇၀ ထပ္ေဆာက္မွာျဖစ္တယ္။
၁၀၀၀ မီဂါဝပ္ ထြက္တဲ့ နမ္သီယြန္-၂ ဆည္ၾကီးဟာ ကမၻာ့ဘဏ္နဲ႕ ADB ဘဏ္က တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္း
ေထာက္ပံ့ ခဲ့ျပီး ၂၀၁၀ မွာ စတင္ လည္ပတ္တယ္။ ဒီဆည္က ၂၅ ႏွစ္ အတြင္းမွာ လာအို အတြက္ ၂ ဘီလီယံ ေဒၚလာကို ရွာေဖြေပးမွာျဖစ္တယ္။
၂၀၂၀ အေရာက္မွာေတာ့ လာအို ဟာ ၁၂,၅၀၀ မီဂါဝပ္ ထြက္ဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ လက္ရွိ ထုတ္လုပ္မႈထက္ ၄ ဆ နီးပါးျဖစ္သြားမယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာေတာ့ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ ျမစ္ဆုံ ဆည္ကို US ေထာက္ပံ့မႈေတြနဲ႕ ကန္႕ကြက္မႈ အရွိန္ ေကာင္းခဲ့ျပီး ရပ္တန္႕ခဲ့တယ္။
အျခား ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းၾကီးေတြလဲ ေဝေလေလ ကန္႕ကြက္မႈေတြ နဲ႕ ျပီးမယ့္ရက္ ေဝးခဲ့ရတယ္။ အဲကြန္းထဲမွာေနတဲ့ သူေတြက ဖေယာင္းတိုင္ ထြန္းျပီးလဲ ေနႏိုင္တယ္ ေၾကြးေၾကာ္သံေတြနဲ႕ အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ လင္းလက္မယ့္ အနာဂတ္ဟာ ေဝးခဲ့တယ္။
တစ္ခါက အိပ္ေမာက်ေနတဲ့ လာအို ျမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဗီယင္တင္း ဟာ အခုေတာ့ အသက္ ဝင္လာပါျပီ ။
ေစ်းၾကီးတဲ့ စားေသာက္ဆုိင္ နဲ႕ ဇိမ္ခံကားမ်ား ေပါမ်ားလာျပီး လမ္းသြား လမ္းလာေတြ မ်ားျပားလာပါတယ္။ မာ့ခ္ဝါဒ လႊမ္းမိုးတဲ့ ေနရာမွာ အထက္တန္းလႊာ လူတန္းစား ေပၚေပါက္လာေနပါတယ္ ။ ျမန္မာမွာေတာ့
ေကာင္းက်ဳိးေပးမႈ နည္းတဲ့ ခရိုနီ လူတန္းစား ေပၚေပါက္လာတယ္။
ေစ်းၾကီးတဲ့ စားေသာက္ဆုိင္ နဲ႕ ဇိမ္ခံကားမ်ား ေပါမ်ားလာျပီး လမ္းသြား လမ္းလာေတြ မ်ားျပားလာပါတယ္။ မာ့ခ္ဝါဒ လႊမ္းမိုးတဲ့ ေနရာမွာ အထက္တန္းလႊာ လူတန္းစား ေပၚေပါက္လာေနပါတယ္ ။ ျမန္မာမွာေတာ့
ေကာင္းက်ဳိးေပးမႈ နည္းတဲ့ ခရိုနီ လူတန္းစား ေပၚေပါက္လာတယ္။
တရုတ္ဟာ လာအို ကို က်ည္ဆံရထား စီမံကိန္းအတြက္ ေဒၚလာ ၄၈၀ ေခ်းေပးဖို႕ သေဘာ တူညီခဲ့ၾက တယ္ ။ ဒီ က်ည္ဆံရထားလမ္းဟာ စင္ကာပူ အထိ ေပါက္မွာျဖစ္ျပီး ကူမင္း ကေန စင္ကာပူ ကို ၁၀ နာရီ အတြင္း ေရာက္ႏိုင္ပါမယ္။
ဘန္ေကာက္ ကေတာ့ ရထားလမ္းရဲ႕ လမ္းဆုံျဖစ္လာျပီး ကေမၻာဒီယား နဲ႕ ဗီယက္နမ္ ကို ထပ္ခြဲသြားလိမ့္မယ္။ လာအိုႏိုင္ငံ အတြင္း ပေရာဂ်က္ တစ္ခုလုံး ၆ ဘီလီယံ ကုန္က်မွာျဖစ္ျပီး တရုတ္ က ႏွစ္ ၂၀ ေခ်းေငြ ထုတ္ေပးကာ ပထမ ၅ ႏွစ္က ဆိုင္းငံ့ ကာလျဖစ္ပါတယ္။ အတုိးႏႈန္းကို ထုတ္ မေျပာေပမယ့္ ၂% လို႕ ခန္႕မွန္းၾကတယ္။
ဘန္ေကာက္ ကေတာ့ ရထားလမ္းရဲ႕ လမ္းဆုံျဖစ္လာျပီး ကေမၻာဒီယား နဲ႕ ဗီယက္နမ္ ကို ထပ္ခြဲသြားလိမ့္မယ္။ လာအိုႏိုင္ငံ အတြင္း ပေရာဂ်က္ တစ္ခုလုံး ၆ ဘီလီယံ ကုန္က်မွာျဖစ္ျပီး တရုတ္ က ႏွစ္ ၂၀ ေခ်းေငြ ထုတ္ေပးကာ ပထမ ၅ ႏွစ္က ဆိုင္းငံ့ ကာလျဖစ္ပါတယ္။ အတုိးႏႈန္းကို ထုတ္ မေျပာေပမယ့္ ၂% လို႕ ခန္႕မွန္းၾကတယ္။
လာအိုဟာ ဒီအဆင့္ေရာက္ဖို႕ ခရီး ရွည္ၾကီး ခ်ီတက္ခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၈၆ ခု စီးပြားေရး ကို ဗဟုိ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလ်ာ့ ခ်ျပီး ပုဂၢလိက ပိုင္ဆိုင္မႈ အားေပးခဲ့ျပီးေနာက္ပိုင္း ယခုဆိုရင္ အင္အား ေကာင္းေကာင္းနဲ႕ စီးပြားေရးဟာ မွန္မွန္ တိုးတက္ေနပါျပီ။ ႏိုင္ငံတြင္း ေပါမ်ားလွတဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ေတြနဲ႕ ႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္မယ္ ဆိုတဲ့ မွန္ကန္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္။
၁၉၉၅ မွာ လာအိုဟာ မီဂါဝပ္ ၂၁၀ သာ ထုတ္ႏိုင္ရာက ယခုဆို မီဂါဝပ္ ၅,၀၄၇ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျပီ ။ မႏွစ္ကထက္ စာရင္ လွ်ပ္စစ္ကို ၃၀% ပိုမို ထုတ္လုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ (ႏိုင္ငံေသးေပမယ့္ ျမန္မာ ထက္ ၁ ဆ ခြဲ ထုတ္ေနျပီ ) လွ်ပ္စစ္ ပိုျပီး တင္ပို႕လာႏိုင္တာေၾကာင့္ ကုန္သြယ္ေရး လိုေငြျပမႈဟာ ေလ်ာ့နည္းလာခဲ့တယ္။ လာအို အစိုးရဟာ သူတို႕ႏိုင္ငံကို ေအဆီယံ ဘက္ထရီျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္တဲ့ အတိုင္း လုပ္ေဆာင္ေနႏိုင္ပါျပီ။
ဒီႏွစ္ထဲမွာ မွာ ၁၈၇၈ မီဂါဝပ္ ထြက္မယ့္ ေဟာင္ဂဆာ lignite ေက်ာက္မီးေသြး စက္႐ုံကလည္း ျပီးစီးမွာျဖစ္တယ္။ (ျမန္မာ မွာေတာ့ တီက်စ္ မွာ တိုးခ်ဲ႕ မြမ္းမံမယ့္ lignite ေက်ာက္မီးေသြး စက္႐ုံ ကေတာ့ ကန္႕ကြက္မႈေၾကာင့္ ရပ္ထားရတယ္)
၂၀၂၀ မွာ လာအို ရဲ႕ ၉၅% ဟာ လွ်ပ္စစ္ကို အသုံးျပဳႏိုင္ၾကေတာ့မယ္။ ေတာင္တန္းေပါမ်ားတဲ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ ေျမာက္ဘက္ကို High Voltage Grid ေတြ သြယ္တန္းေနျပီ ။ (ျမန္မာ မွာေတာ့ ဆုိလာ ျပားေလးေတြနဲ႕ ႏွစ္သိမ့္ထားရတယ္) အစိုးရ ဟာ ေတာရြာေတြကို လွ်ပ္စစ္ေတြ ရလာတာနဲ႕ တစ္ၿပိဳင္နက္ ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္းေတြ ဘယ္လို လုပ္ရမယ္ဆိုတာ ကူညီေပးဖို႕ ရွိပါတယ္။
တရုတ္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ မ်ားလာတာနဲ႕အညီ လာအို လူငယ္ေတြဟာ တရုတ္စာ ေလ့လာ ခဲ့ၾကတယ္ ။ စီးပြားေရး ေက်ာင္းသား လာသီဒါက “ တရုတ္စာ တတ္ရင္ တရုတ္ ကုမၸဏီၾကီးေတြမွာ လုပ္ဖို႕ ပို အဆင္ေျပတယ္ ” လို႕ နယူးေယာခ္တိုင္း သတင္းစာကို ေျပာျပတယ္။
တရုတ္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ မ်ားလာတာနဲ႕အညီ လာအို လူငယ္ေတြဟာ တရုတ္စာ ေလ့လာ ခဲ့ၾကတယ္ ။ စီးပြားေရး ေက်ာင္းသား လာသီဒါက “ တရုတ္စာ တတ္ရင္ တရုတ္ ကုမၸဏီၾကီးေတြမွာ လုပ္ဖို႕ ပို အဆင္ေျပတယ္ ” လို႕ နယူးေယာခ္တိုင္း သတင္းစာကို ေျပာျပတယ္။
ျမန္မာ က စိုက္ပ်ဳိးေရး က႑ မွာ FDI ၁% ပဲ ရတဲ့ အခ်ိန္မွာ လာအို ကေတာ့ ၃၆% ေက်ာ္ ရထားတယ္။ လာအို ရဲ႕ အမ်ားဆုံး ႏိုင္ငံျခားပို႕ကုန္ကေတာ့ ေကာ္ဖီျဖစ္တယ္။ လွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္မႈ အတြက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈက ၄၅% ေလာက္ရွိတယ္။
ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြကို ဆြဲေဆာင္ရာမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ အတြက္သုံးဖို႕ သြင္းကုန္ေတြကို tax မေကာက္ဘူး၊ Export လုပ္ငန္းေတြ အတြက္ ဂ်ဴတီ မေကာက္ဘူး၊ အခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ ထိ ေပးတာေတြ ရွိတယ္၊ စီမံကိန္းၾကီးေတြ အတြက္ tax ကို ေလ်ာ့ခ်ေပးတယ္၊ ပညာေရး နဲ႕ က်န္းမာေရး အ
တြက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈကို အထူး အခြင့္အေရးေပးတယ္။
တြက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈကို အထူး အခြင့္အေရးေပးတယ္။
၂၀၁၆ ခုမွာ ေအဆီယံ ရဲ႕ ဥကၠဌ ရာထူးကို ေအာင္ျမင္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ျပီး ေဒသတြင္း နဲ႕ ကမၻာ့႔ စီးပြားေရး မွာ ပိုမို ပတ္သက္လာႏိုင္ခဲ့တယ္။ သြင္းကုန္ ထုတ္ကုန္နဲ႕ ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေတြ ပိုမို လြတ္လပ္ခြင့္ေပးႏိုင္ခဲ့ျပီး ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈနဲ႕ ကၽြမ္းက်င္ လုပ္သားမ်ားကို ပိုမို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။
ေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ႕ျဖဳိးေရး ရည္မွန္းခ်က္ မ်ားကို လာအို က ေကာင္းစြာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္တယ္။ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ထက္ဝက္ေလ်ာ့သြားေစျခင္း၊ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈ ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ျခင္း၊ ပညာေရး အဆင့္ျမင့္လာျခင္းနဲ႕ က်န္းမာေရး ရလာဒ္မ်ား တိုးတက္ျခင္းတို႕ ျဖစ္ေစခဲ့တယ္။
၂၀၁၆ ထဲမွာ ကမၻာ့ဘဏ္ က စီမံကိန္း ၁၉ ခု အတြက္ ေဒၚလာ ၄၂၇ သန္း ေထာက္ပံ့ဖို႕ ကတိျပဳခဲ့တယ္။
၂ ႏွစ္ သက္တမ္းသာ ရွိျပီး ကမၻာ့႔ အေသးဆုံး စေတာ့မားကက္ ပို္င္ဆိုင္ ထားတဲ့ လာအို ဟာ တစ္သမတ္တည္းျဖစ္တဲ့ ၈% GDP တိုးတက္မႈကို ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုလုံး ရရွိခဲ့တယ္။
၂ ႏွစ္ သက္တမ္းသာ ရွိျပီး ကမၻာ့႔ အေသးဆုံး စေတာ့မားကက္ ပို္င္ဆိုင္ ထားတဲ့ လာအို ဟာ တစ္သမတ္တည္းျဖစ္တဲ့ ၈% GDP တိုးတက္မႈကို ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုလုံး ရရွိခဲ့တယ္။
လာအို ဟာ ေတြေဝမႈ မရွိဘဲ အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္တဲ့ ကမၻာ့႔ စီးပြားေရး ဒုတိယ အၾကီးဆုံးႏိုင္ငံရဲ႕အားကို ရယူႏိုင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ရလာဒ္ေကာင္းကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။
ဘယ္လိုမွ မထင္မွတ္တဲ့ ကုန္းတြင္းပိတ္ နဲ႕ သယံဇာတ နည္းပါးတဲ့ လာအိုလိုႏိုင္ငံငယ္ေလးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ေက်ာ္တက္ႏိုင္တာ အံ့ၾသ ကုန္ႏိုင္ဖြယ္ရာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာ ပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ေတာ့ အႏူလက္သီး အထိုးခံရတာပဲ။ (စကားပုံ)
မႏွစ္က လာအုိ - တစ္ဦးခ်င္း ဂ်ီဒီပီ ေဒၚလာ ၃,၁၀၀ ရွိတဲ့ အခ်ိန္မွာ ျမန္မာ - တစ္ဦးခ်င္း ဂ်ီဒီပီ ေဒၚလာ ၁,၇၁၁ ရွိေသးျပီး ၂ ဆ နီးပါး ကြာဟေနတယ္။
ျမန္မာ ကေတာ့ စီးပြားေရး ခန္႕ခြဲမႈ လြဲမွားျခင္း၊ ႏိုင္ငံျခား မုန္းတီးမႈ စိတ္နဲ႕ စီမံကိန္းၾကီးေတြ ကန္႕ကြက္ေနျခင္း၊ ခရိုနီၾကီးေတြဟာလည္း ယွဥ္ျပိဳင္ရ ခက္တဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ကာ ၿပိဳင္ဘက္ေတြကို ပိတ္ဆုိ႕ျပီး လက္ဝါးၾကီး
အုပ္ လိုျခင္းတို႕ေၾကာင့္ လာအို ကို လိုက္မွီဖို႕ ခက္ခဲေနဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အုပ္ လိုျခင္းတို႕ေၾကာင့္ လာအို ကို လိုက္မွီဖို႕ ခက္ခဲေနဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment