02 October 2017

သတိထား ေစာင္႔ၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္မယ္



ၿပီးခဲ႔ တဲ႔ အပတ္ေလာက္ကျဖစ္မယ္ထင္တယ္ ။ ရုရွား ဂ်ာနယ္လစ္ မီေခးလ္ ကာရာစက်င္ေကာ႔ဗ္ (Михаил Коростиков ) ေရးတဲ႔ “ ျမန္မာ႔ ရခိုင္အေရး ဘာေၾကာင္႔မ်ား ကမၻာ ႔မီဒီယာမွာ တစ္ေရွ့ေျပးခဲ႔ သလဲ” ဆိုတဲ႔ ေဆာင္းပါးကို ဖတ္ရတယ္ ။

ေဆာင္းပါး ရဲ့ ပထမပိုင္း မွာေတာ႔ ၂၀၁၂ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ပဋိပကၡမွာ ဒုကၡသည္ ၂ ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ ေလွစီးၿပီး ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ၾကရေသာ္လည္း အာရပ္ေႏြဦး ျဖစ္စဥ္ေတြေၾကာင္႔ ကမၻာ ႔မီဒီယာေလာက က သတိ သိပ္မထားမိၾကပဲၿပီးသြားခဲ႔တယ္လို႔ ဆိုတယ္ ။ 

အေရွ့ အလယ္ပိုင္း အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မွဳေတြ ၊ ဒုကၡသည္ေတြ လက္ခံထားတဲ႔ အေနာက္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားအတြင္း အၾကမ္းဖက္မွုေတြ ၊ ဘာသာေရး သြတ္သြင္းလိုမွုေတြ နဲ႔ ကမၻာ႔အလယ္မွာ နာမည္ပ်က္ လာတဲ႔ အစၥလာမ္ ရဲ့ ပံုရိပ္ကို ျပန္လည္ အဖတ္ဆယ္ဖို႔ ပစ္မွတ္ျဖစ္လာတာ ကေတာ႔ အေရွ့ေတာင္ အာရွ ႏိုင္ငံက 
မြတ္စ္လင္ ေတြ လို႔ ဆိုပါတယ္ ။

ရခိုင္ျပည္နယ္ ၿပႆနာမွာ ၿပည္တြင္းျပည္ပ သံုးသပ္သူ အေတာ္မ်ားမ်ားဆီမွာ သိပ္မေတြရတဲ႔ အခ်က္ေတြကို အဲ႔ဒိ ေဆာင္းပါးမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ျပႆနာေပၚမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပ က သံုးသပ္ၾကတာေတြကို ေယဘူယ်ခြဲျခားၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ ၂ မ်ိဳး ၂ စား ရွိေနပါတယ္ ။ 

very high and very low ဆိုတဲ႔ အယူအဆ ၂ မ်ိဳးပါ ။ 
very high ဆိုတာ ကေတာ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံ ရဲ့ OBOR လို မဟာ စီမံကိန္းေတြ နဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ရဲ့ အာရွ 
ပစိဖိတ္ ေဒသ ပါ၀င္ပက္သက္မွဳ ၊ တရုတ္ႏိုင္ငံ ရဲ့ စူပါ ပါ၀ါ ျဖစ္လာႏိုင္ေခ်ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္လိုမွဳ ၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ရဲ့ အေရွ့ေမွ်ာ္ ၀ါဒ စတဲ႔ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ားရဲ့ ႏိုင္ငံေရး မဟာဗ်ဴဟာအရ ပါ၀င္ ပတ္သက္မွဳ ဆိုတဲ႔အယူအဆပါ။

ဒုတိယ အယူအဆ ကေတာ႔ very low လို႔ ေျပာႏိုင္မဲ႔ မ်က္ျမင္ ဒိဌေတြ႔ေနရတဲ႔ role player ေတြရဲ့ ပါ၀င္ လုပ္ေဆာင္ေနမွဳေတြပါ ။ ဥပမာ ၀ါကာအူဒင္တို႔ ၊ အာတာအူလာတို႔ ၊ ေမာင္ဇာနည္ တို႔ ၊ ဆိုရွယ္နက္ေ၀ါ
႔ေပၚက ရိုေလာ္ဘီ တို႔လိုမ်ိဳး ပုဂၢိဳလ္ေတြပါ ။

မီေခးလ္ ကာရာစက်င္ေကာ႔ဗ္ ရဲ့ ေဆာင္းပါး မွာေတာ႔ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတဲ႔ အုပ္စု ၃ ခု ကို ဆြဲထုတ္ျပ ထားပါတယ္။ middle stage လို႔ သံံုးသပ္လို႔ ရႏိုင္မဲ႔ very high နဲ႔ very low ကို ခ်ိတ္ဆက္ေပးႏိုင္မဲ႔ linking ေတြ လို႔လည္းေျပာႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္။ 

အဲဒီ အုပ္စု ၃ စု ကေတာ႔ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ အုပ္စု ၊ ရုရွားႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ အုပ္စု နဲ႔ ျပည္တြင္း လက္နက္ကိုင္ အုပ္စု တို႔ပါ ။


အေမရိကန္ အေျခစိုက္ အုပ္စုထဲမွာ ဆိုရင္ Burma Task Force ဆိုတဲ႔ NGO အဖြဲ႔စည္း တစ္ခုပါ။ ၄င္း NGO ဟာ Justice For All ဆိုတဲ႔ အဖြဲ႔ ရဲ့ လက္ေအာက္ခံ NGO တစ္ခုျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္ ။ အေမရိ ကန္ အေျခစိုက္ Justice For All အဖြဲ႔ကိုေတာ႔ ပါကစၥတန္ဖြား အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား imam Abdul Malik Mujahid ဆိုသူက ဦးေဆာင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ 

Imam ဆိုတာ ကေတာ႔ ကမၻာ႔ မြတ္စလမ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ ေခၚေ၀ၚတဲ႔ ဂုဏ္ပုဒ္ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္ ။  ကမၻာ႔ၾသဇာ အရွိဆံုး မြတ္စ္လင္မ္ ၅၀ ထဲမွာ ၆ ႀကိမ္ တိုင္တိုင္ ပါ၀င္ခဲ႔တယ္လို႔ဆိုတယ္ ။ အေမရိကန္ ဒီမိုကရက္ ပါတီ၀င္ျဖစ္ၿပီး ၊ အေမရိကန္ မြတ္စ္လင္ေတြအၾကား ဒီမိုကရက္ပါတီ မဲေတြ ရရွိဖို႔ အဓိက စြမ္းေဆာင္သူလို႔ ဆိုပါတယ္ ။ 

ပိုၿပီး စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ႔ အခ်က္က သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္က ..ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္အပါအ၀င္ ၊ ျမန္မာ၀န္ႀကီး အေတာ္မ်ားမ်ားကို Federal Court of United State မွာ ဦးေဆာင္ တရားစြဲဆိုတာဟာ ၄င္း ပုဂၢိဳလ္ပါပဲ။ 

ၿပီးခဲ႔တဲ႔ ရက္ပိုင္း အတြင္းက ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံ ေအာ္စလို က ႏိုဗယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စင္တာမွာ ကမၻာ႔ ႏိုဗယ္ ၿငိမ္း
ခ်မ္းေရး ဆုရွင္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ႔ ဒက္စမြန္တူးတူး ၊ မာလာလာ ၊ အိုင္ယာလန္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဗယ္ ဆုရွင္ Mairead Maguire ၊ အေမရိန္ကန္ က Jody Williams ၊ အီရန္က Shirin Ibadi စတဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ကေန
 ျမန္မာ ႔ႏိုဗယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေပၚမွာ ေ၀ဖန္ ကန္႔ကြက္တဲ႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြ ထြက္လာေအာင္ စြမ္းေဆာင္သူကလည္း ၄င္းပုဂၢိဳလ္ပါပဲ ။ 

Justice For All အဖြဲ႔ႀကီးဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ က Black Lives Matter နဲ႔ Climate Change တို႔လို အဖြဲ
႔ႀကီးေတြ နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ ထားၿပီး ရိပတ္ဗလီကန္ သမၼတျဖစ္တဲ႔ ေဒၚနယ္ထရမ္႔ ရဲ့ ႏိုင္ငံေရး ေပၚလစီေတြကို ဆန္႔က်င္ ထိုးႏွက္တဲ႔ ေနရာမွာ အဓိက ပါ၀င္ေနတယ္လို႔ဆိုတယ္။

ဒုတိယ အုပ္စု တစ္ခုကေတာ႔ ရုရွားႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ ေခ်ခ်င္ညာ ေဒသမွာ တည္ရွိတဲ႔ Rohingya Alart ဆိုတဲ႔ အဖြဲ႔ပါ ။ ၄င္း အဖြဲ႔စည္း ကိုေတာ႔ ေခ်ခ်င္လူမ်ိဳး ေရွ့ေန တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ႔ မူရတ္ မူဆာရဗ္ (Murad Musayev) က ဦးေဆာင္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။

ေခ်ခ်င္ညွာ ေဒသ (Chachen) နဲ႔ အန္းဂုရွ္ ေဒသ (Ingush) အေျခစိုက္ မြစ္လင္မ္ အဖြဲ႔စည္း တစ္ခုျဖစ္တဲ႔ Salsabil အဖြဲ႔ နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ ထားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံက ရခိုင္ျပည္နယ္ ကို လူမွုေရး အဖြဲ႔စည္းတစ္ခု အေနနဲ႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ သြားခဲ႔တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ 

၂၀၁၆ မတိုင္မီတည္း က ၄င္းပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ facts finding mission အေနနဲ႔ သြားေရာက္ ခဲ႔ၿပီး ေဒသခံ
အဖြဲ႔စည္းေတြ နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ထားႏိုင္ခဲ႔တယ္လို ႔ဆိုတယ္ ။ ရလာဒ္ အေနနဲ႔ေတာ႔ ျမန္မာ ဆိုတာေတာင္ သိသူ အေတာ္နည္းတဲ႔ ရုရွားႏိုင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ သတင္းေတြ က ေခါင္းႀကီးအေနနဲ႔ ပါ၀င္လာခဲ႔ၿပီး ေမာ္စကို 
သံရံုးေရွ့မွာ ဆႏၵျပတာေတြ ျဖစ္လာခဲ႔ေတာ႔တာပဲ ။ 

ရုရွားႏိုင္ငံေရးမွာ ၾသဇာအတိုင္း အတာ တစ္ခုထိရွိတဲ႔ ေခ်ခ်င္ညွာ ေခါင္းေဆာင္ Ramzan Kadyrov ကိုယ္တိုင္ “ ရုရွားႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္က ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚမွာ အၾကမ္းဖက္ေနမွုကို 
မဆန္႔က်င္ဘူး ဆိုရင္ ၊ က်ဳပ္က ရုရွားႏိုင္ငံကို ဆန္႔က်င္ရလိမ္႔မယ္” လို႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလာတဲ႔ထိပါပဲ ။

ေနာက္ဆက္တြဲ အေနနဲ႔ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေဆာင္ေတြ အနား ဗံုးလန္႔တာေတြ ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေနတဲ႔ ယခင္ ေအးခ်မ္းတဲ႔ နယ္ၿမိဳ႔ ေလးက အစ တစ္ရက္ထဲ ဗံုး ၁၆ လံုး လန္႔တာေတြ ၿဖစ္ေပၚခဲ႔ပါတယ္ ။ 

ဒီအေျခေနေတြအျပင္ ၊ ကုလသမဂၢ ညီလာခံမွာ ရုရွားႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ က ARSA ရဲ့ အၾကမ္း
ဖက္ လုပ္ရပ္ေတြကို ရွံဳ႔ခ် တာကို ၾကည့္ျခင္းျဖင္႔ ရုရွားႏိုင္ငံတြင္းက အစြန္းေရာက္ အဖြဲ႔ေတြ နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ျပႆနာဟာ ခ်ိတ္ဆက္ေနတဲ႔ အခ်က္လက္ေတြ ရုရွားမွာ ရွိေနတယ္လို႔ ယူဆႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္ ။

ေဆာင္းပါးရွင္ တတိယ ဆြဲထုတ္ျပတဲ႔ အုပ္စု ကေတာ႔ အက္တာအူလာ ေခါင္းေဆာင္တဲ႔ ARSA အဖြဲ႔ပါ ။
ေဆာ္ဒီ အေျခစိုက္ ရိုဟင္ဂ်ာ အဖြဲ႔စည္းတစ္ခု ကေန funding ေထာက္ပံ႔ေပးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္ ။ အေရွ့
အလယ္ပိုင္း တာလီဘန္ေတြ ၊ ပါကစၥတန္ အေျခစိုက္အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔စည္းေတြ ၊ နီေပါႏိုင္ငံ က Maoists လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ေတြ နဲ႔ ဆက္ႏႊယ္ေနတယ္လို႔ ယူဆရေၾကာင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေဆာင္းပါးရွင္ က ARSA အဖြဲ႔ ရဲ့ တြစ္တာ အေကာင္႔ ကေန ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြကို ေလ႔လာၾကည့္တဲ႔အခါ သာမန္ အဂၤလိပ္စာ ဖတ္သူေတြ နားလည္ႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲတဲ႔ UN လို အဖြဲ႔စည္းေတြ က ထုန္ျပန္ခ်က္ေတြမွာ သာ အသံုးမ်ားတဲ႔ “ strongly encourages all concerned actors ”  “reciprocate this humanitarian pause” စတဲ႔ အဂၤလိပ္စာ phrase ေတြ ကိုလည္း highlight လုပ္ျပထားပါေသးတယ္ ။

ေဆာင္းပါး ရဲ့ နိဂံုးခ်ဳပ္မွာေတာ႔ အခ်ိန္ကိုက္ ေရြးခ်ယ္မွဳ အျဖစ္ Arab News, Al-Jazeera တို႔လို မြတ္စ္လင္ မီဒီယာေတြ ႏွင္႔ ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ႔ မွုေတြကို တင္ျပထားပါတယ္။

ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္လံုးကို ဖတ္ၿပီး ၿခံဳ ငံု သံုးသပ္တဲ႔ အခါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာေတြ (အစိုးရ ၊ လံုၿခံဳေရး ၊ ျပည္သူ) ေတြ အေနနဲ႔ ေသခ်ာ သတိထား ေစာင္႔ၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္မယ္ ထင္ပါတယ္။ 

role player ေတြက ဘယ္သူေတြလဲ ၊ ေနာက္ကြယ္က ႀကိဳးကိုင္ေနသူေတြက ဘယ္သူေတြလဲ ၊ linking ေတြ ဘယ္လို ခ်ိတ္ဆက္ထားသလဲ ဆိုတာ ေသခ်ာ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔လိုပါမယ္။

ၿပီးေတာ႔ ႏိုင္ငံအတြင္းကို ေခါင္းစဥ္ အမ်ိဳး မ်ိဳး နဲ႔ ၀င္ေရာက္လာမဲ႔ သူေတြကို အလွဴရွင္ေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ၊ charity group ေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ NGO ေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္ေသခ်ာ စိစစ္ႏိုင္မွ ေတာ္ကာက်လိမ္႔မယ္ ထင္ပါတယ္ ။

~ရုပ္ဆိုး~
Soe Htike 


No comments:

Post a Comment