ကိုဗစ္အလြန္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး

 

     
 Post Covid  Myanmar Economy

Covid ႐ိုက္ခ်က္ကျပင္းသည္ ။
1929. Great Depression  မဟာစီးပြားပ်က္ကပ္
1973. Oil Crisis
1997.  Asia Monetary Crisis
2008. Sub prime Crisis
စသည္တို႔ႏွင့္ သဘာဝမတူ ယခင္ ျပသနာမ်ားတြင္ စီးပြားေရးက်ဆင္းေသာ္လည္း လူေတြ အျပင္ထြက္ အလုပ္လုပ္ၿပီး နာလန္ထေရး ႀကိဳးစားလို႔ရေသးသည္ ။

ယခုျပႆနာက လူေတြအျပင္ထြက္ခြင့္မရွိ ပံုမွန္အေျခအေနျပန္ေရာက္ေအာင္ ကုစားဖို႔ ခက္ခဲသည္၊
ေျပာရလ်င္ ပိုဆိုးသည္၊ အမ်ားႀကီးပိုဆိုးပါသည္ ။

🍄  ႏွစ္ေၾကာ့ျပန္ ဒါဏ္

       Double Negative Impact
 Covid ပထမလိႈင္းမွာပင္ ကမ႓ာ့စီးပြားေရး အေတာ္ထိသည္၊ ဒုတိယလိႈင္းထပ္လာဦးမည္ဟု
ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား ခန္႔မွန္းထားသည့္အတိုင္း ဒုတိယလိႈင္းလာေခ်ၿပီ ။ ပညာရွင္မ်ားက ကမၻာ႔ အဆိုးဝါးဆံုး စံျပျဖစ္သည့္ 1929 Great  Depression ထက္ပင္ ပိုဆိုးဝါးလိမ့္မည္ဟုခန္႔မွန္းသံုးသပ္ခဲ့ၾက သည္႔အတိုင္း၊ လက္ေတြ႕မွာလည္း လကၡဏာအေတာ္မ်ားမ်ား ျပသလာခဲ့သည္ကိုေတြ႕ရသည္၊
ႏိုင္ငံမ်ား မည္မွ်ေတာင့္ခံႏိုင္ၾကမည္နည္း ?

Globalization ဟူသည့္အတိုင္း အနည္းအမ်ားသာ ကြာပါလိမ့္မည္၊ ဒါဏ္ရာမရသည့္ႏိုင္ငံေတာ့
ရွိမည္မဟုတ္ပါ၊

🍄  ၾကံ့ၾကံ့ခံနိႈင္မႈ့
     Resiliency

ႏိုင္ငံတိုင္း ၾကံ့ၾကံ့ခံႏိုင္မႈမတူပါ Covid ႐ိုက္ခ်က္ျပင္းပါသည္၊
* ႏိုငံအဆင့္ ေဒဝါလီခံ အျဖစ္မ်ိဳး၊
* ကမၻာ့ စီးပြားေရးအဆင့္ ေလ်ာ့က်သည့္ႏိုင္ငံမ်ိဳး
* အစိုးရမ်ား ျပဳတ္က်သြားသည့္ ႏိုင္ငံမ်ိဳး .... စသျဖင့္ ႏိုင္ငံမ်ား၏ ခုခံနိႈင္မႈအားေပၚတြင္မူတည္ပါ လိမ့္မည္ ။


🍄  အစိုးရမ်ား ကဏၰ
    The Role of Government.

သာမာန္ ေရစုန္ေမွ်ာကာလတြင္ အစိုးရမ်ားကဏၰ မသိသာေသာ္လည္း၊ Crisis time ဟူေသာ
အၾကပ္အတည္းကာလတြင္ အစိုးရမ်ား၏ အရည္အခ်င္း အမွန္ ေပၚလြင္လာရေတာ့၏ ။ သမၼတ၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္တို႔၏ မူဝါဒ မွန္ကန္ရမည္ျဖစ္သလို မ်က္ႏွာစံုကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ဝန္ႀကီးမ်ား၏
Team work သည္ ျပည္သူတို႔သက္သာရာ၊သက္သာေၾကာင္း အေျဖတစ္ခုလည္း ျဖစ္လာ၏ ။

 

  💥 Case study (1)
        Covid တိုက္ခိုက္မႈကာလအတြင္း ႏိုင္ငံ (၃) ခု
        ကူးစက္မႈအနည္းဆံုး၊ ေသေပ်ာက္မႈအနည္းဆံုးျဖင့္
        ခ်ီးက်ဴးခံရသည္ ။

   💥 US, UK သည္ လစ္ဘရယ္ ဖက္တြယ္လြန္းျခင္း
         Administrative system အားနည္းျခင္း၊ ထရမ့္ႏွင့္
         Boris တို႔၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မွားယြင္းခဲ့ျခင္းမ်ားေၾကာင့္
         ယေန႔အထိ Covid ဒါဏ္ကို ခံစားေနရဆဲ၊

   💥 ျမန္မာႏိုင္ငံ ပထမလိႈင္းတြင္ ခပ္ေပါ့ေပါ့ယူဆ လိုက္သျဖင့္ မလိုလားအပ္ေသာ ႐ိုက္ခတ္မႈမ်ား
       ရွိခဲ့သလို၊ ဒုတိယလိႈင္းတြင္ ရခိုင္းကို Lockdown ခ်နိႈင္ပါက ရန္ကုန္အေျခအေန ယခုေလာက္
       ဆိုးမည္မဟုတ္၊ ထို႔မွ်မက စည္းရံုးေရးေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို လူအုပ္ျဖင့္လႊတ္ထားေလရာ.... မၾကာမီ ထိုနယ္မ်ား၌ ကူးစက္မႈမ်ားကို ေမွ်ာ္လင့္ထားရပါဦးမည္ ။

🍄   ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ
        Cooperation.

ထရမ့္က ပင္တဂြန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္၊ တ႐ုတ္ကလည္း PLA ႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္၊
ႏိုင္ငံတိုင္းမွ တပ္မေတာ္တိုင္းသည္ စနစ္တက် ေလ့က်င့္ထားၾကသူမ်ား၊ Biological warfare ကို
ေမွ်ာ္လင့္ ေလ့က်င့္ထားၾကသူမ်ားျဖစ္သျဖင့္ လံုေလာက္ေသာ ပစၥည္းကရိယာမ်ား၊ အတတ္ပညာ
လူအင္အားျဖည့္ဆည္းထားသည့္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္ ။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ တပ္မေတာ္ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို အဘယ့္ေျကာင့္ အစိုးရဖက္မွ မႀကိဳဆိုႏိုင္ရပါသနည္း ?
အစိုးရႏွင့္တပ္မေတာ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မရွိႏိုင္ျခင္းက ျပည္သူတို႔အေပၚ Covid  တိုက္ခိုက္မႈကို
ပို၍သက္ေရာက္မႈ ျဖစ္ေစခဲ့သည္ဟုျမင္သည္။

🍄  မူလျပန္အေျခအေနသစ္ႏွင့္ နာလန္ထျခင္း
       New Normalcy and Recovery.

Normalcy ဆိုသည္မွာ မူလကကဲ့သို႔ ျပန္လည္လုပ္ကိုင္ ႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္၊ New Normalcy ဆိုသည္မွာ
ျပန္လည္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာ္လည္း မတူေသာအေျခအေနျဖင့္ လုပ္ကိုင္ရျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္ ။

ျမန္မာအေနျဖင့္ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ New normal ကို ျပန္ေရာက္မည္ဟု မည္သူမွ်အတတ္မေျပာႏိုင္ေသး၊
ျပန္လည္နာလန္ထရာတြင္ မည္မွ်ၾကာမည္ဆိုျခင္းအတြက္ အေတာ္ေဝးကြာေနဆဲဟု ခန္႔မွန္းၾကသည္ ။
နာလန္ထခ်ိန္ မဆိုထားဘိ၊ Covid ၾကာခ်ိန္ကိုပင္ ႏွစ္ခ်ီႏိုင္ငည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကပါသည္ ။

 💥 နာလန္ထမႈ (၄) မ်ိဳး
     Four types of Recovery.

         ေဘာဂေဗဒပညာရွင္မ်ား သတ္မွတ္ထားေသာ နာလန္ထ ပံုစံ (၄) မ်ိဳးမွာ...
          * ( V  ) model
          * ( U )
          * ( W )
          * ( L ).    ဟူ၍ျဖစ္သည္ ။

 ( V )    ပံုစံက အေကာင္းဆံုးျဖစ္ၿပီး နာလန္ထခ်ိန္
             အျမန္ဆံုး ျဖစ္သည္ ။

( U )     ပံုစံက အရွိန္ယူခ်ိန္ၾကာသည့္သေဘာ ၊

( W ).   ပံုစံက "က်- တကိ" ၊ " ျပန္က်- ျပန္တက္ "

( L ).     *   က်ဆင္းခ်ိန္ၾကာျမင့္သည့္ပံုစံ၊
              *   ဆိုးဆိုးဝါးဝါးထိခိုက္ခံရၿပီး၊ အားနည္းေသာ
                   အစိုးရမ်ား၌ေတြ႕ရေလ့ရွိေသာပံုစံ၊
              *   ကမ႓ာ့စီးပြားေရးအဆင့္ ေအာက္ဆင္းမည့္ပံုစံ
              *   Social unrest ဟူေသာ လူမႈေရး
                   မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ႏိုင္ေသာအေျခအေန။
( မွတ္ခ်က္ - U ပံုစံက အေကာင္းဆံုး L. ပံုစံ အညံ့ဆံုး၊ )

ကမၻ႔ာ တိုက္ႀကီးမ်ားက ိုခြဲျခားၿပီး ႏိုင္ငံမ်ား၏ အစိုးရမ်ား အရည္အေသြးအရ ဘယ္ႏိုင္ငံ ဘယ္လို ပံုစံျဖစ္ႏိုင္သည္ဟူေသာခန္႔မွန္းခ်က္ ထြက္လာခဲ့ပါ၏ ။

အာဆီယံ အတြင္း .....
ဗီယက္နမ္ကို  ( V ) ပံုစံျဖင့္ ၎
ျမန္မာကို           ( L ) ပံုစံျဖင့္၎း
တင္ႀကိဳ ခန္႔မွန္းထားသည္ကို ေတြ႕ရပါ၏။ အားရွိစရာေပ ။

ဖိုးသူေတာ္လဲလ်င္ ေတာင္ေဝွး
ေတာင္ေဝွးလဲလ်င္ ဖိုးသူေတာ္
ျမန္မာ အတြက္ ေတာင္ေဝွးေရာ၊ ဖိုးသူေတာ္ေရာ ဘံုးဘံုးလဲမည့္ အေျခအေနကို တတ္သိသူမ်ားက
ခန္႔မွန္းခ်က္ေပးထားၿပ ီျဖစ္ပါသျဖင့္ လက္သည ္အားမကိုးပဲ ကိုယ္တိုင္သာ ညႇစ္အားေပးၾကပါကုန္၊

( စီးပြားေရး ပို႔စ္မ်ားတင္ခ်င္ပါေသာ္လည္း ျမန္မာအမ်ားစုက ႏိုင္ငံေရး ပို႔စ္မ်ားကိုသာ ပို၍အာရံုရသည္ ဟုျမင္ပါသည္ )

 

Crd ...  ေနဇင္လတ္ ( 23.9.20 ) 🍄